ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΣΑΙΑΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

Είναι πολύ παράξενο αυτό που έκανε αυτός ο προφήτης απευθύνοντας μακρύ λόγο προς τις γυναίκες, πράγμα που δεν βλέπουμε σε κανένα άλλο μέρος των Γραφών να γίνεται κατ’ αυτό τον τρόπο. Ποια λοιπόν είναι η αιτία του παράξενου αυτού;
Η γνώμη μου είναι ότι υπήρξε τότε πολύ μεγάλη η μωρία των γυναικών και ότι αυτές συντέλεσαν για το μεγαλύτερο μέρος της κακίας των ανδρών. Γι’ αυτό λοιπόν και ξεχωριστά απευθύνεται προς αυτές, κατηγορώντας αυτές για πάρα πολύ βαριά εγκλήματα, και παρουσιάζει το λόγο σαν από την αρχή, μιλώντας και πάλι εξ’ ονόματος του Θεού.

«Αυτά λέει ο Κύριος. Επειδή υπεριφανεύθηκαν οι γυναίκες της Σιών και βάδισαν με τον τράχηλο ψηλά» Τις κατηγορεί για το σπουδαιότερο από τα κακά, την παραφροσύνη και την αλαζονεία. Αυτό βέβαια παντού μεν είναι φοβερό, προ πάντων όμως όταν γεννιέται μέσα στην γυναικεία φύση. Διότι όταν η γυναίκα κυριευθεί από αλαζονεία, επειδή είναι πιο ελαφρόμυαλη και απερίσκεπτη, εύκολα παρεκτρέπεται και καταποντίζεται , και υπομένει ναυάγιο από οποιοδήποτε πονηρό πνεύμα, καταποντιζόμενη από την υπερηφάνεια και την αλαζονεία.  Φαίνεται δε ότι απευθύνεται προς τις γυναίκες των Ιεροσολύμων, γι’αυτο δε και τις ονόμασε θυγατέρες τις Σιών.
«και βάδισαν με τον τράχηλο ψηλά». Εδώ και διακωμωδεί αυτές και παρουσιάζει την γυναικεία αλαζονεία, που δεν μπορεί να συγκρατηθεί μέσα στη σκέψη, αλλ’ εκρή γνυται και εκδηλώνεται με τις κινήσεις του σώματος. Και δεν τις κατηγορεί μόνο για αλαζονεία, αλλά και για ασέλγεια, λέγοντας αυτό και δηλώνοντας με τα εξής, διότι πρόσθεσε «Και με νεύματα των οφθαλμών», πράγμα που είναι γνώρισμα των πορνών γυναικών, το να περιστρέφουν τις κόρες των οφθαλμών και με τον τρόπο αυτό να εκδηλώνουν τη μεγάλη ανοησία τους και τη μαλθακότητά τους, της δε αποχαύνωσης και της μαλθακότητας, τίποτα άλλο δεν υπάρχει τόσο μεγάλη απόδειξη, όσο αυτό.
«Και βαδίζοντας σύρουν πίσω τους χιτώνες» Δεν είναι μόνο μικρό έγκλημα, και αν ακόμα φαίνεται μικρό, αλλά το να βαδίζουν σύροντας τους χιτώνες είναι δείγμα της χειρότερης μορφής διαφθοράς, μαλθακότητας, παραλύσεως και διαλύσεως. Αυτό λοιπόν και κάποιος από τους μη χριστιανούς διακωμωδώντας το ιμάτιο να κρέμεται μέχρι των σφυρών».
«και περιπαίζοντας συγχρόνως και με τα πόδια τους» Και αυτό πάλι είναι απόδειξη της ίδιας ασχημοσύνης. Καθόσον με όλα, με τους οφθαλμούς, με τα ενδύματα, με τα πόδια, με την βάδιση φαίνονται και η σωφροσύνη και η ασέλγεια. Διότι οι κινήσεις των αισθητηρίων είναι κατά κάποιο τρόπο σαν κήρυκες της ψυχής που βρίσκεται μέσα στο σώμα. Και όπως ακριβώς οι ζωγράφοι, αναμειγνύοντας τα χρώματα, ζωγραφίζουν τις εικόνες που θέλουν, έτσι λοιπόν και οι κινήσεις  των μελών του σώματος φέρουν έξω τις ιδιότητες της ψυχή, και τις τοποθετούν μπροστά στα μάτια μας. Γι’ αυτό και κάποιος άλλος σοφός έλεγε «Ο στολισμός του άνδρα, το γέλιο των δοντιών και το βάδισμα των ποδιών φανερώνουν το ποίος είναι αυτός» Σοφ Σειράχ 19,30
«Και θα ταπεινώσει ο Θεός τις αριστοκράτισσες γυναίκες της Σιών, και ο Κύριος θ’ αποκαλύψει την ασχημοσύνη αυτών κατά την ημέρα εκείνη. Και θ’ αφαιρέσει ο Κύριος τη λαμπρότητα των ενδυμάτων αυτών» Αφού ανέφερε δύο κατηγορίες, την παραφροσύνη και την ασέλγεια, στην κάθε μία προσθέτει κατάλληλο φάρμακο, και στην μεν πρώτη κατηγορία το πρώτο, στη δεύτερη το επόμενο, δηλαδή στην μεν παραφροσύνη την ταπείνωση, στον δε καλλωπισμό του σώματος την εξάλειψη εκείνου. Διότι τότε λέγει, θα συμβεί πόλεμος και τα πάντα θα εξαφανισθούν. Και εκείνες που κατακαίονται από το πάθος αυτό και είναι κυριευμένες από παραφροσύνη, αφού συγκρατηθούν εξ’ αιτίας του φόβου, θ’απαλλαγούν από το νόσημα, και εκείνες που ζουν μέσα στη μαλθακότητα και με όλα διαφθείρουν την ψυχή τους, αφού βρεθούν κάτω από το ζυγό της αιχμαλωσίας, θ’ ελευθερωθούν από όλη εκείνη την ανοησία.
Με σκοπό λοιπόν να κάνει το λόγο προς αυτούς πιο βαρύ και να προσεγγίσει τη σκέψη των ακροατών, διηγείται έναν –  έναν ξεχωριστά τον καλλωπισμό των ενδυμάτων των γυναικών εκείνων, τα χρυσαφικά, τα στολίδια του προσώπου, τα στολίδια του υπόλοιπου σώματος, και προχωρεί και στον στολισμό της οικίας. Διότι δεν στόλιζαν μόνο τα σώματα, αλλά την αναίδεια αυτή την επέκτειναν και μέχρι τους τοίχους, χωρίς να δαπανούν τα χρήματά τους για τίποτε το αναγκαίο, ακόμα και τις τρίχες συστρέφανε και έτσι απλώνονταν παντού τα φτερά της απάτης τους αυτής. Και αυτό βέβαια το κατηγορεί λέγοντας, ότι «Θ’ αφαιρέσει τη λαμπρότητα των ενδυμάτων τους και τα κοσμήματά τους και τις πλεξούδες των μαλλιών τους και τους κορύμβους». «Κορύμβους» δε ονομάζει ή ορισμένα στολίδια της κεφαλής, ή το σχήμα του ίδιου του κεφαλόδεσμου . «Και τους μηνίσκους», αυτοί ήταν τα στολίδια σχήματος σελήνης που κρέμονταν στον τράχηλο.
«Και το κάθεμα». Ίσως εννοεί το θέριστρο. «Και τον κόσμο του προσώπου αυτών». Εδώ μου φαίνεται ότι υπαινίσσεται τις αλοιφές και τα είδη βαψίματος του προσώπου και των βλεφαρίδων. «Και το σύνολο των κοσμημάτων εκείνων που τις χαρίζουν λαμπρότητα». Με αυτό εννοεί τα επίχρυσα κοσμήματα. «Και τους χλιδώνες» εννοεί τα χρυσά κοσμήματα γύρω από τους βραχίωνες. «Και τα ψέλια» δηλαδή τα κοσμήματα γύρω από τους καρπούς των χεριών. «Και το εμπλόκιο» εννοεί το χρυσό κόσμημα γύρω από την κεφαλή. «Και τα δαχτυλίδια και τα περιδέρια», που τα ονομάζουν δεξιάρια. «Και τα σκουλαρίκια και τα ενδύματα με τα πορφυρά γύρω τους στολίδια, που φωρούνται σαν εξώρουχα και σαν εσώρουχα, και τα προερχόμενα από τη Λακωνία». Διότι τόσο μεγάλη ήταν η φροντίδα τους για την ασέλγεια αυτή, ώστε όχι μόνο να χρησιμοποιούν τα εγχώρια, αλλά και να συγκεντρώνουν αυτά από πολύ μακρινές ξένες χώρες, εκτελώντας για χάρη αυτών και υπερπόντια ταξίδια. Καθόσον είναι μεγάλη η απόσταση μεταξύ Παλαιστίνης και της Λακωνίας και άπειρο το πέλαγος ανάμεσά τους. Δεν ανέφερε άσκοπα την πατρίδα, αποφεύγοντας να αναφέρει τα ενδύματα, αλλά για να δείξει την υπερβολική ακολασία αυτών.
«Και τα ενδύματα από βύσσο και υάκινθο, και τα υφασμένα από βύσσο μαζί με χρυσό και υάκινθο, και τα κατάχρυσα θερινά καλύμματα της κεφαλής.» Διότι κανένα είδος δεν άφησαν ούτε από τα ενδύματα, ούτε από τα υπόλοιπα κοσμήματα, αλλά χρησιμοποιούσαν κάθε οδό πολυτέλειας, αφού κυριεύθηκαν από τη μανιακή εξουσία της ασέλγειας. Αν δε αυτά ήταν άξια κατηγορίας τότε που δεν έιχε δοθεί ακόμα η χάρη και δεν υπήρχε τόση μεγάλη ευσέβεια, ποια συγνώμη θα μπορούσαν να τύχουν εκείνες που κλήθηκαν τώρα προς τον ουρανό και για μεγαλύτερα αγωνίσματα και προσελκύονται προς το ζήλο των αγγέλων, και όμως ξεπερνούν σε υπερβολικό βαθμό αυτήν την ασέλγεια και την επισκιάζουν και τις γυναίκες της σκηνής του θεάτρου;  Και το φοβερότερο βέβαια είναι ότι νομίζουν πως δεν αμαρτάνουν. Γι’ αυτό είναι ανάγκη και προς αυτές να απευθύνουμε την φωνή του προφήτη. Διότι αυτό που ακολουθεί θα λεχθεί οπωσδήποτε όχι μόνο προς εκείνες , αλλά και προς αυτές, ότι δηλαδή, «θα συμβεί τότε να έχεις, αντί της ευχάριστης ευωδίας των αρωμάτων, κονιορτό»
Βλέπεις πως απορρίπτει και τις αρωματικές αλοιφές και ορίζει μεγάλη τιμωρία γι’αυτές; Διότι κονιορτό εδώ ονομάζει τον συλλαμβανόμενο και φονευόμενο μετά την κατασκαφή της πόλεως και την έφοδο των βαρβάρων. Καθόσον τότε διαμοίρασαν αυτήν στη φωτιά και στο σίδηρο, και το μεν ένα μέρος αυτής το κατέστρεψαν, το δε άλλο το παρέδωσαν στον εμπρησμό. Αυτά λοιπόν προλέγοντας έλεγε, ότι, «θα συμβεί τότε να έχεις, αντί της ευχάριστης ευωδίας των αρωμάτων, κονιορτό, και θα ζωσθείς αντί για ζώνη, με σχοινί», φανερώνοντας τους τον τρόπο της αιχμαλωσίας και τη μεταφορά τους στη βαρβαρική χώρα.
«Και αντί των στολιδιών της κεφαλής σου θα αποκτήσεις φαλάκρα», πράγμα που θα συμβεί ή εξ’αιτίας της πτώσεως των τριχών από την ταλαιπωρία, ή θα το κάμνουν αυτό σ’αυτές οι εχθροί, ή αυτές οι ίδιες στον εαυτό τους. Διότι υπήρχε συνήθεια την παλιά εποχή σε περιπτώσεις πένθους και συμφοράς να κουρεύονται και να ξυρίζονται. Καθόσον ο Ιακώβ κούρεψε το κεφάλι του όταν άκουσε τη συμφορά των παιδιών του. Και προχωρώντας ο προφήτης ανέφερε ότι αυτό θα γίνει φορώντας σάκκο, θρηνώντας και ξυρίζοντας το κεφάλι τους. Και άλλος πάλι  λέγει «Ξύρισε και κούρεψε τα τρυφερά σου τέκνα»
«Και αντί του χιτώνα σου του υφασμένου από πορφύρα, θα περιζωσθείς σάκκο». Άραγε δεν φάινονται αυτά ότι είναι φοβερά και ανυπόφορα; Όπως και στην περίπτωση τη δική μας δεν θα περιορισθούν τα της τιμωρίας μας μόνο σ’αυτά, αλλά θα διαδεχθεί  αυτά το φαρμακερό σκουλήκι και σκοτάδι ατελείωτο. Διότι αν εκείνος αντί του καλλωπισμού προς ανέμενε αιχμαλωσία και δουλεία και τα φοβερότερα κακά. Εάν λοιπόν οι Ιουδαίες γυναίκες επειδή καλλωπίζονταν υπέμειναν τόσο μεγάλη τιμωρία, ώστε και η πατρίδα  τους να καταστραφεί από τα θεμέλια, και αυτές οι ίδιες μετά την μεγάλη τρυφηλή ζωή τους να οδηγηθούν δούλες και αιχμάλωτες και εξόριστες στην ξένη χώρα, και να παραδοθούν σε πείνα και αρρώστιες και απείρους θανάτους, πως δεν είναι ολοφάνερο ότι εμείς θα πάθουμε φοβερότερα πέφτοντας στα ίδια αμαρτήματα; Διότι όπως ακριβώς οι τιμές είναι μεγαλύτερες, έτσι και οι τιμωρίες είναι βαρύτερες. Εάν δε αυτό δεν το έπαθε ποτέ μέχρι τώρα γυναίκα που στ ολίζεται  μ’αυτά, ας μη παίρνει θάρρος εξ’αιτίας αυτού. Διότι αυτό αποτελεί συνήθεια στο Θεό, το να τιμωρεί έναν ή δύο και μέσω εκείνων να παρέχει δίδαγμα σ’όλους τους άλλους για τις συμφορές που πρόκειται να τους βρουν.
[…]
< p>Όταν λοιπόν ενώ διαπράξαμε τα ίδια πλημμελήματα με εκείνους που ήδη έχουν διαπράξει αυτά και τιμωρήθηκαν, δεν θα πάθουμε δε τα ίδ ια, να μην παίρνουμε θάρρος, αλλά να φοβούμαστε περισσότερο. Διότι όπως ακριβώς ο Θεός παρέδωσε σαν νόμο την τιμωρία προς εκείνους, συμβουλεύοντας όλους και λέγοντας, ότι γι’αυτό  τιμώρησα εκείνον που αμάρτησε στην αρχή, ώστε συ, που διαπράττεις πλημμελήματα μετά από εκείνους να περιμένεις τα ίδια, με σκοπό να αλλάξεις και να γίνεις καλύτερος.  Διότι για τα αμαρτήματα αυτού του είδους τέτοιες τιμωρίες επιφυλάσσονται, έστω και αν δεν επιβάλλονται την ίδια στιγμή. Αυτά δε δεν τα ανέφερα τυχαία, αλλ’επειδή μπήκε μέσα στα σπίτια των ανθρώπων  πονηρό νόσημα, εξ’αιτίας της ανοησίας των γυναικών, ο έρωτας της φιλοκοσμίας, ο οποίος  και την ασήμαντη αξία των χρημάτων αύξησε φοβερά, οδηγώντας τους άνδρες σε ανώφελες δαπάνες, γίνεται καθημερινά αφορμή πολέμου, στάσεως και φιλονικίας, και καταφθείρει τα στομάχια των φτωχών. Διότι όταν η γυναίκα εξαναγκάζει τον άνδρα να δαπανά όλη την περιουσία, ή το περισσότερο μέρος των υπαρχόντων, στις ακολασίες του σώματος (διότι ακολασία του σώματος είναι ο χρυσός που περιβάλλει αυτό), είναι ανάγκη να περιορίζεται το χέρι από τη γενναιοδωρία της ελεημοσύνης. Και πολλά δε άλλα είδη αμαρτημάτων μπορεί να δεί κανείς  να γεννιούνται από αυτό. Αλλ’ αφού αφήσουμε αυτά να γνωρίσουμε σαφώς με την πείρα εκείνων που τα παθαίνουν, ας επιχειρήσουμε να εξετάσουμε τα επόμενα.

«Αφού δηλαδή παρουσίασε τη μορφή της αιχμαλωσίας και είπε , ότι επέβαλε αυτήν αντί του καλλωπισμού, αυξάνει τη συμφορά, λέγοντας, «Και το πιο καλό παιδί σου που το αγαπάς, θα φονευθεί  με μάχαιρα, και οι ισχυροί άνδρες  σας θα φονευθούν με μάχαιρα». Πράγματι αυτό είναι φοβερότερο από την αιχμαλωσία.  Καθ’όσον υπάρχει ζωή που είναι πικρότερη από τον θάνατο. Διότι, όταν αναγκάζονται μαζί με τη δουλεία να θρηνούν και πένθη πρίν από την ώρα τους, σκέψου πόσο είναι το μέγεθος της συμφοράς, τη στιγμή που συνενώνονται εκείνα, που αυτ΄καθ’αυτά είναι μεγάλα κακά. Καθόσον αν υπήρχε μόνο η αιχμαλωσία, θα ήταν ανυπόφορο το κακό, και αν, ενώ θα ζούσαν ελεύθεροι, συνέβαιναν τέτοια πένθη η ζωή θα ΄ταν πικρότερη από τον θάνατο.  Αλλά τώρα, λέγει, θα συμβούν και τα δύο, στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους. Καλύτερα όμως πρέπει κανείς να ονομάζει αυτή διπλή και τριπλή και τετραπλή συμφορά, όταν ο υιός είναι αυτός και ο πιο καλύτερος και ο πιο αγαπητός και τελειώνει τη ζωή του από τους βάρβαρους και όχι με τον κοινό νόμο της φύσεως, και μαζί με αυτόν και όλοι οι συνομήλικές του, ώστε να μη υπάρχει σ’αυτούς αγαθή ελπίδα, όσο βέβαια αυτό εξαρτάται από την ανθρώπινη βοήθεια και συμμαχία.
«Και θα ταπεινωθούν. Και θα πενθήσουν οι θήκες των στολιδιών σου και θ’ απομείνεις μόνη και θα κατεδαφιστείς.» Με όλα αυξάνει το θρήνο, μεγαλώνει το φόβο, παρουσιάζει την αγωνία στο αποκορύφωμά της, φέρνει μπροστά στα μάτια τους τα δεινά, διευρύνει τη διήγηση της συμφοράς, περιτρέχοντας παντού, και από παντού συγκεντρώνοντας τα λυπηρά εξ’αιτίας της αναισθησίας των ακροατών. Διότι μεγάλη του επιθυμία θα ήταν, συγκλονιζόμενες αυτές από τόσες πολλές απειλές, να συναισθανθούν τα λυπηρά που επρόκειτο να συμβούν. Γι’αυτό λοιπόν και πρόσθεσε, αυτό που φαίνεται ότι είναι πάρα πολύ ελεεινό, το να βλέπουν άδεια τη θήκη των χρυσαφικών, ενθύμιο της παλιάς ευημερίας, διατηρώντας με τη θέα αυτής πάρα πολύ έντονο τον πόνο. Καθόσον τότε προ πάντων μας καταπληγώνουν συνήθως οι συμφορές, όταν αυτές τις συγκρίνουμε με τις προηγούμενες  ευημερίες, και η σύγκριση κάμνει την πληγή χειρότερη.
Αυτό λοιπόν έλεγε κάποτε και ο Ιώβ θρηνώντας, «Ποιος μπορεί να με φέρει τη μνήμη μου στις περασμένες μέρες;» και διηγείται όλο τον πλούτο του, τα αγαθά που έτρεχαν σαν πηγές, τις τιμές, τις εμφανίσεις του στον κόσμο και όλη τη λαμπρότητά του , ώστε με τη σύγκριση αυτών να δείξει πολύ πιο φοβερότερες τις παρούσες συμφορές που τον κατέλαβαν. Αυτό λοιπόν και ο προφήτης έκανε τώρα, υπενθυμίζοντας τις θήκες, και δεν αρκέσθηκε σ’αυτές, αλλά παρουσίασε αυτές να πενθούν. Διότι αυτό το είδος του λόγου είναι πολύ πιο εκφραστικό, όταν χρησιμοποιεί τέτοιου είδους προσωποποιήσεις. Ακόμα βέβαια και αμπέλια παρουσιάζει να θρηνούν, και οίνο, ώστε περισσότερο να πλησιάσει τους ακροατές και να επιπλήξει την πνευματική αδιαφορία τους.
Τι σημαίνει δε «Θα εγκαταλειφθείς μόνη»; Θ’απομείνεις, λέγει,  έρημη και από συμμάχους και από την πρόνοια του Θεού, και θ’ απογυμνωθείς και από όλη την άλλη λαμπρότητά σου, και θα είσαι κυκλουμένη  από παντού από τους εχθρούς και θα εγκαταλειφθείς ανάμεσα στους βαρβάρους. Έπειτα, θέλοντας να παρουσιάσει την υπερβολική ταπείνωσή της, λέγει «Και θα κατεδαφιστείτε». Δεν θα πείσεις, είπε, ούτε θα καταγκρεμισθείς, αλλά χρησιμοποίησε άλλη λέξη για να δείξει σαφέστερα όλην την ευτέλειά της.