Σάββατο 22 Αυγούστου 2009

Η αξιοποίηση από την Εκκλησία του συνεδριακού και του περιπατητικού τουρισμού σε συνάρτηση με τον Θρησκευτικό τουρισμό.

Πολύς λόγος έχει γίνει τελευταία χρόνια για μια ειδική μορφή τουρισμού τον Θρησκευτικό τουρισμό καθότι τα μνημεία της ελληνικής ορθοδοξίας είναι αναπόσπαστο τμήμα της εθνικής κληρονομιάς και αποτελούν αξιόλογο πόλο έλξης πολλών επισκεπτών. Οι βυζαντινές και οι μεταβυζαντινές εκκλησίες με την αξιόλογη εικονογράφησή τους, τα ψηφιδωτά, τις τοιχογραφίες και τις σπάνιες εικόνες τους, οι επιβλητικοί καθεδρικοί ναοί, τα εξωκλήσια και τα προσκυνήματα της υπαίθρου, τα μοναστήρια τα μετόχια και οι σκήτες, η μοναδική μοναστική πολιτεία του Αγίου Όρους και τα μοναστήρια των Μετεώρων, μαρτυρούν την επίμονη προσήλωση στις παραδόσεις και τη στενή και μακραίωνη διασύνδεση της τέχνης με τη θρησκευτική λατρεία. Επίσης σε πολλές περιοχές της Ελλάδος, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να συναντήσει, κτίσματα και μνημεία λατρείας διαφορετικών δογμάτων και θρησκειών, που συνυπάρχουν σε ένα διαρκή διάλογο, αναδεικνύοντας το σπάνιο ιστορικό και πολιτισμικό παλίμψηστο του ελληνικού χώρου. Οι συνθήκες όμως της ζωής αυτής , όπως βιώνονται σήμερα, έχουν αμβλύνει τις αισθήσεις μας, ώστε να χρειάζονται ερεθίσματα τέτοια, μέχρι να υπάρξει αληθινή ανταπόκριση στην ομορφιά που τις τριγυρίζει. Ερεθίσματα που δεν θα οδηγήσουν τον προσκυνητή σε ναυάγιο ούτε στον εκφυλισμό του σε τουρίστα, αλλά θα τον οδηγήσουν στη βίωση της κάθε προσκυνηματικής προσπάθειας για την ανεύρεση της ρίζας της ταυτότητας και της αυθεντικότητας .
Η ιστορική πορεία της Χριστιανικής Εκκλησίας μας αποδεικνύει ότι προσλαμβάνει και εξαγιάζει τα στοιχεία αυτού του κόσμου. Τα μέλη Της, που δημιουργούν και κατοικούν σε πόλεις, σε χώρες, στην Ενωμένη Ευρώπη του σήμερα και του αύριο, στον κόσμο όλο, δεν εγκαταλείπουν τον κόσμο, αλλά ζουν σ' αυτόν, και έχουν κληθεί να ενεργούν και να βιώνουν την εν Χριστώ ζωή μέσα στον κόσμο. Ο κάθε πιστός είναι εν μέρει προϊόν και ταυτόχρονα γίνεται δημιουργός ενός πολιτισμού, με όλον τον πλούτο και την ποικιλία του.
Ο πλούτος και η ποικιλομορφία του τοπικού πολιτισμού κάθε χριστιανικής χώρας, η ιστορία και τα χριστιανικά πολυδιάσπαρτα προσκυνήματα στην Ευρώπη και στην χώρα που μας φιλοξενεί, αποτελούν μια παγκόσμια κληρονομιά, και υπαγορεύουν την υλοποίηση εναλλακτικής προτάσεως αξιοποιήσεώς των, κατά την περιήγηση τόσο των ενδιαφερομένων και των εντοπίων, όσο και των πολλών και ποικίλων φίλων που τις επισκέπτονται καθημερινά. Οι πολυποίκιλοι ιστορικοί και λοιποί θησαυροί των χριστιανικών προσκυνημάτων μας , που συναντά κανείς σε κάθε βήμα, καταδεικνύουν την προσφορά του Χριστιανισμού παγκοσμίως στην Ιστορία, την Τέχνη, τον Πολιτισμό και την πνευματικότητα της ανθρωπότητας.
Ὁσκοπός άλλωστε των προσκυνηματικών περιηγήσεων, όπως κατανοείται από την Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία, περικλείει τις περισσότερες φορές συνειδητά η ασυνείδητα, την υπέρβαση της καθημερινότητας, την ψυχική ανάταση και την κατάνυξη, την συνάντηση με μια άλλη πραγματικότητα, την προσδοκία της παρακλήσεως, την αναζήτηση του προσώπου και των αξιών αυτού. Αυτοί οι ευλογημένοι τόποι συνιστούν «σημεία» που εντάσσονται σε μία «πνευματική γεωγραφία», τα οποία όταν ενωθούν μεταξύ τους, χαρτογραφούν οδοιπορικά του προσκυνηματικού τουρισμού, υποβάλλουν σχέδια για ευσεβείς, ιερές αποδημίες και οδοιπορίες. Προϋπόθεση όμως της επιτυχίας του σκοπού της ύπαρξής των και της αποστολής των, αποτελεί ἡ «ν πνεύματι καί ληθεί» προσκύνηση.
Οι Χριστιανικές χώρες της γηραιάς Ηπείρου μας έχουν το προνόμιο της αδιάλειπτης παρουσίας και λειτουργίας της Εκκλησίας και των ιδρυμάτων Της. Τα διάφορα Χριστιανικά Καθιδρύματα και Προσκυνήματα δίπλα και σε συνάφεια με τα άλλα ιστορικά μνημεία, συνεχίζουν να υφίστανται. Επομένως τα χριστιανικά προσκυνήματα μας αλλά και οι ιεροί τόποι μπορούν και οφείλουν να αποτελέσουν, και ήδη αποτελούν σήμερα, τους ιδανικούς χώρους επίσκεψης όχι με τη μορφή και το σκοπό της θέασης όμορφων τοπίων μόνο, ούτε κάποιων υπολειμμάτων του ενδόξου ιστορικού μουσειακού παρελθόντος κάθε χώρας, αλλά της ανακαλύψεως μίας ζωντανής και ανθηρής χριστιανικής κοινότητας, και της βίωσης ενός αυθεντικού τρόπου χριστιανικής ζωής και μαρτυρίας. Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε μια τέτοια προοπτική είναι αναγκαία, καθώς εκατομμύρια εκατομμυρίων χριστιανών σε όλο τον κόσμο κουρασμένοι από τους εξοντωτικούς βιορυθμούς της σύγχρονης ζωής, στρέφουν τα μάτια τους προς την Χριστιανική Εκκλησία και επιθυμούν να αποκαταστήσουν μια πρώτη επαφή με αυτή και να βρούν και δι Αυτής την αληθινή ταυτότητα και την ύπαρξή τους.

Ένα μεγάλο κεφάλαιο της Ελλάδος έχει πλέον καταστεί ο Θρησκευτικός τουρισμός μήπως όπως θα πρέπει όμως οι αρμόδιοι να σκεφτούν και την δυνατότητα της Εκκλησιάς να αναπτύξει συνεργασία ώστε να υπάρξει αξιοποίηση εκ μέρους της Εκκλησίας του συνεδριακού τουρισμού και του περιπατητικού. Σημαντικό βήμα φαίνεται ότι είναι η τελειοποίηση της καταγραφής της καταστάσεως όλων των προσκυνημάτων της Ελλάδος και η έκδοση προσκυνηματικών οδηγών, βιβλίων και multimedia. Επίσης η ανάδειξη και η χάραξη νέων προσκυνηματικών δρόμων, όπως οι θαυματουργικές εικόνες της Παναγίας ανά γεωγραφικό διαμέρισμα της Ελλάδας η ανάδειξή της εκκλησιαστικής μοναστηριακής κουζίνας και η δρόμοι των μοναστηριακών κρασιών. Η ανάδειξη, πιλοτικά, προσκυνηματικών χώρων, ικανών για την υποδοχή όλων των χριστιανών και με δυνατότητα φιλοξενίας και παραμονής τους στους χώρους, πέραν της μιας ημέρας και η συμμετοχή τους στην ζωή του προσκυνήματος και η χρησιμοποίηση αυτών των χώρων για την οργάνωση ποικίλων πολιτιστικών συνεδρίων. Και επειδη μπορει να φανουν οι σκεψεις αυτές φανταστικές οι ουτοπικές μπορώ να σας φέρω παραδείγματα που εχουν αξιοποιηθει ο συνεδριακος τουρισμός εδώ και χρονια όπως είναι η Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης όπου πραγματοποιούνται συνέδρια επί τοπικού, εθνικού και διεθνούς επιπέδου με πρωτοβουλία και ευθύνη της σε συνεργασία με Εκκλησίες, Πανεπιστήμια και άλλους φορείς. Όπως και άλλο παραδείγμα οπου εχει αξιοποιηθει ο περιπατητικός τουρισμός οπου είναι η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Ζωοδοχου Πηγης-Χρυσοπηγής Χανίων οπου χάραξαν προσκυνηματικο δρόμο στην νέα μοναστική εγκατάσταση της Ιεράς Μονης Χρυσοπηγής στην περιοχή της Αγίας Κυριακής.

Ο Θρησκευτικός Τουρισμός αποτελεί ένα στοιχείο ενότητας Η Εκκλησία ζώντας καθημερινά τα νέα προβλήματα στην Ευρωπαϊκή κοινωνία προσπαθούν να δημιουργήσουν προϋποθέσεις προσέγγισης των χριστιανών στους Ιερούς τόπους των. Δημιουργούν δηλαδή και δια του τρόπου αυτού ήθος και σεβασμό ανάμεσα στον άνθρωπο και στον Θεό, στον άνθρωπο και στη φύση, στον άνθρωπο με το συνάνθρωπο του.

Με την ανάπτυξη λοιπόν αυτή, δημιουργούν συμπεριφορές όχι εξουσιαστικές αλλά αγαπητικές. Όχι προβληματικούς εθνικισμούς ή θρησκευτικούς φονταμεταλισμούς, αλλά ανοικτές και βιώσιμες χριστιανικές κοινωνίες. Οι χριστιανοί οφείλουμε να δίνουμε «λόγον περί της εν ημίν ελπίδος».

Η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία μας βλέπει τον κόσμο μας και κυρίως τον άνθρωπο να περιέρχεται σε κατάσταση πτώσης. Ταυτόχρονα βλέπει όμως τον άνθρωπο, αλλά και ολόκληρο τον κόσμο μας λουσμένο μέσα στην Ανάσταση του Χριστού. Αυτό το φως του Αναστημένου Κυρίου μας παρέχουν και προσφέρουν και τα ιερά χριστιανικά Προσκυνήματα. Προέκταση αυτής της Ανάστασης του Χριστού-Ανάστασης και του ανθρώπου πρέπει να αποτελέσουν οι ιεροαποδημίες και τα ιερά προσκυνήματα στις αρχές της τρίτης χιλιετίας μας στην Ενωμένη Ευρώπη, στις ορθόδοξες χώρες και στον κόσμο μας ολόκληρο.

Άγγελος Ασημινάκης

Κυριακή 16 Αυγούστου 2009

Η "ΔΟΥΛΗ" ΜΕ ΤΟΥΣ ΛΑΜΠΡΟΤΕΡΟΥΣ ΤΙΤΛΟΥΣ


Πανάγια και Ορθόδοξος εκκλησία, Ορθοδοξία και Θεοτόκος συνυφαίνονται τόσο στενά, ώστε να μη μπορεί να υπάρξει η μια χωρίς την άλλης. Η ορθόδοξη ψυχή στέκεται με μυστικό δέος, άφατη στοργή και ιερότατη συγκίνηση μπροστά στο άχραντο θεοχώρητο παλάτιο και θησαύρισμα της χάρητος. Στην κάθε γιορτή της οι ιεροί υμνογράφοι αφήνουν να χυθεί Από τις θεοκίνητες ψυχές τους ο,τι ωραιότερο και αγιώτερο για την πανύμνητον Θεοτόκον. Ενώ κάθε γιορτή της είναι ευφρόσυνο πανηγύρι για τους πιστούς. Είναι σημαντικότατο, ότι ο Άγγελος της ευαγγελίστηκε τη μεγάλη και απρόσμενη είδηση ότι θα συλλάβει και θα γεννήσει τον Ιησούν, ο οποίος θα είναι ο"μέγας" και θα αναγνωρισθεί "υιός Υψίστου" η απάντηση της ήταν "ιδού ηδούλη του Κυρίου" είθε να γίνει σε εμένα αυτό, που είπες (Λουκ. α΄ 26-38) .Ωστόσο αυτή που έχει για τον εαυτό της το φρόνημα ότι είναι "δούλη Κυρίου", δηλαδή ολότελα πρόθυμη να διακονήσει το άγιο θέλημα του Κυρίου,που όμως δεν μπορούσε να εννοήσει, είναι το πρόσωπο με τους μεγαλύτερουςκαι μοναδικούς τίτλους. Το λαμπρότερο πρόσωπο στην ιστορία του κόσμου, από την αρχή της δημιουργίας ως το τέλος της! Απαριθμώ ελάχιστους από τους τίτλους που έδωσε η εκκλησία του Χριστού διαμέσου των αιώνων στη "δούλη Κυρίου". Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ κομίζοντας τηςτο μήνυμα του ουρανού την ονόμασε "Κεχαριτωμένη". Δηλαδή, γεμάτη από υπερφυσική θεια χάρη θυγατέρα της χάριτος πρόσωπο που έλαβε από τον Θεόν πολλές και μεγάλες χάριτες. Προπαντός δε την κατ΄ εξοχήν χάρη να γίνει μητέρα του Κυρίου. Ο μοναδικός αυτός τίτλος δόθηκε πρώτη φορά στη Θεοτόκο. Και από τότε κανένας δε βρέθηκε ούτε θα βρεθεί να τον διεκδικήσει. "Κεχαριτωμένη" λοιπόν για το θεομητορικό θαύμα της οποίας χαίρει ολόκληρη η δημιουργία, το σύστημα των υπεράριθμων Αγγέλων και τογένος των ανθρώπων. Η εκκλησία της έδωσε ακόμη τον τίτλο "βασίλισσα των αγγέλων" και την ονόμασε "παγκόσμιον δόξαν". Μια βασίλισσα που γεννήθηκεαπό θνητούς ανθρώπους. Μια δόξα που βλάστησε από άσημους ανθρώπους καιγέννησε τον Δεσπότην του κόσμου. Γι΄ αυτό και δεν την αποκαλούμε απλώςευλογημένη αλλά "Υπερευλογημένη". Ευλογημένη περισσότερο από κάθε τι που υπάρχει. Διότι από εκείνον, ο Οποίος δανείστηκε σάρκα απ΄αυτήν, αιχμαλωτίστηκε ο Άδης, ο Αδάμ ανακλήθηκε από την πτώση του, η παλαιάκατάρα της παραβιάσεως νεκρώθηκε, η Εύα ελευθερώθηκε από τα δεσμά της παρακοής, ο θάνατος νεκρώθηκε και όλοι εμείς δεχθήκαμε ζωή αληθινή. Για όλα αυτά οι χοροστασίες των αγγέλων κατεπλάγησαν . Διότι δεν μπόρεσαν νακατανοήσουν, πως Αυτός, που συνέχει τα πάντα με ένα του νεύμα, κρατιέταιστην αγκαλιά της ως άνθρωπος που λαμβάνει αρχή Αυτός, που υπάρχει προπάντων των αιώνων πως γαλουχείται Αυτός, ο Οποίος τρέφει με την άφατηχρηστότητα του, κάθε τι που αναπνέει και ζει. Γι΄ αυτό δίκαια η εκκλησίατην αποκαλεί "Τιμιοτέραν των χερουβείμ και ενδοξοτέραν ασυγκρίτως τωνΣεραφείμ". Δηλαδή πολύ πιο σεβάσμια, πολύ πιο άξια τιμής από τα Χερουβείμ, που κυκλώνουν θρόνο του Τριαδικού Θεού. Πρόσωπο, το οποίονέχει ασύγκριτα πιο μεγάλη δόξα, τιμή και υπόληψη από τα εξαπτέρυγα Σεραφείμ, που ψάλλουν ασίγητα γύρω από το θρόνο του θεού το τρισάγιον ύμνον "άγιος, άγιος, άγιος κύριος Σαβαώθ...". Άλλωστε η Παρθένος είναι κατά ένα εκκλησιαστικό εγκώμιο πολυ ταιριαστό στο πρόσωπο της "καθέδρα του βασιλέως" και "παλάτιον έμψυχον" του "Κτίστου" της, που την δημιούργησε. Είναι το "θεοπρεπές ενδιαίτημα", το κατοικητήριον που ταιριάζει στο Δημιουργό. Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός ένας από τους μεγαλύτερους πατέρες της εκκλησίας μας, εγκωμιάζοντας την Παναγία κατά την εορτή της κοιμήσεως της είπε, απευθυνόμενος στο άχραντο πρόσωπο της: Συ είσαι ο βασιλικός θρόνος πλάι από τον οποίο παραστέκουν οι "θρόνοι", δηλαδή οι άγγελοι, ατενίζοντας τον Δεσπότην και Δημιουργόν ο θρόνος, πάνω στον οποίον κάθεται ωσάν σε όχημα ο Δεσπότης Χρίστος. Παράλληλο εγκώμιο -τίτλος προς την "δούλη Κυρίου" είναι και το "Κιβωτός του αγιάσματος". Η κιβωτός, που είναι από παντού καλυμμένη με χρυσάφι, το οποίον διαλάμπεικαι φωτίζεται από το Άγιον Πνεύμα. Η Παναγία είναι "η χρυσήλατος στάμνος"η στάμνα η δουλεμένη με το σφυρί και από χρυσάφι, η οποία φέρει τον Χριστόν, που είναι "το μάννα το ουράνιον" και η καθαρή και άδολη "τροφήτου παντός κόσμου"(Άγιος Ανδρέας Κρήτης). Ο ίδιος υμνογράφος την ονομάζεικαι "νέαν μυροθήκην του ακένωτου μύρου" μύρον δε ακένωτον και "πολύτιμον" είναι ο Σωτήρας Κύριος που ευφραίνει μυστικά τις καρδίες εκείνων, οι οποίοι τον πιστεύουν και έχουν κλείσει μέσα τους το θαύμα της Θεοτόκου. Να, και ένας ακόμη τίτλος της Παρθένου. Οι υμνογράφοι την αποκαλούν όχι λίγες φορές "γλυκασμόν των αγγέλων". Δηλαδή πρόσωπο, που γλυκαίνειπερισσότερο από κάθε άλλο κτιστό και λογικό πλάσμα τις ουράνιες αγγελικέςδυνάμεις και τις γεμίζει με άφατη ευφροσύνη. Δίκαια ο ιερός υμνογράφος ατενίζοντας το άσπιλο και αμόλυντο πρόσωπο της αναφωνεί γεμάτος έκσταση: Πώς να σε καλέσουμε Κεχαριτωμένη ; Να σε καλέσουμε ουρανό, διότι ανέτειλες τον ήλιο της δικαιοσύνης. Παράδεισο, διότι, εβλάστησες το άνθος της αφθαρσίας. Παρθένο, διότι, αν και γέννησες, δεν έχασες την παρθενία σου. Μητέρα αγνή, διότι στη μητρική σου αγκαλιά κράτησες Υιόν, τον Θεόν, που κυβερνά τα πάντα. Ο δε Άγιος Ανδρέας Κρήτης σ΄ ένα ξέσπασμα της οσίας ψυχής του, πλέκει ένα σπάνιο εγκώμιο προς την Κυρίαν Θεοτόκον, στο οποίο λέγει τα ακόλουθα: "Χαίρεις το σκήπτρον του Δαβίδ το βασιλικόν ένδυμα τωνχαρίτων ο στέφανος της παρθενίας ο τύπος ο άγραφος(...) η απαρχή της ημών αναπλάσεως(...) η απροσδόκητος των εθνών σωτηρία(...) το κιαπνιζόμενον όρος...". Με τέτοιους και πολλούς άλλους παρόμοιους τίτλους και εγκώμια υμνούμε οι ορθόδοξοι την παρθένον. Αυτήν που από βαθειά ταπείνωση και υποδειγματική υπακοή της ονόμασε τον εαυτό της "δούλη Κυρίου". Το ταπεινότης φρόνημα, που δεν έχει άλλο προηγούμενο σε λογικό δημιούργημα του Θεού, της προσεκόμισε ένα ατελεύτητο εγκώμιο από τους ανθρώπους και την ανέβασε ασύγκριτα πιο πάνω από τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ. Κάτι που δεν έγινε ούτε θα γίνει ποτέ σε κτιστή ύπαρξη.

Ασημινάκης Άγγελος