ΔΙΔΑΧΗ

                  O ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ

Ο ΑΝΑΡΓΥΡΟΣ ΙΑΤΡΟΣ

«Δεύτε φιλομάρτυρες, ομοφρόνως άπαντες ευφημήσωμεν,

τον Χριστού Αθλοφόρον, τον υπέρ της ευσέβειας καλώς αγωνισάμενον».

Σήμερα, αγαπητοί μου αδελφοί, τιμούμε και στεφανώνομε με ύμνους και ωδές πνευματικές το μεγαλομάρτυρα του Χριστού και γενναίο της πίστεως αθλητή Παντελεήμονα τον ιαματικό και ανάργυρο. Υπήρξεν ο άγιος Παντελεήμων και παραμένει για όλες τις νέες των ανθρώπων πρότυπον ενάρετου βίου και δράσεως ιεραποστολικής και παράδειγμα ευθαρσούς ομολογητού και υπερασπιστού της διωκομένης αγίας χριστιανικής πίστεως. «Εξ απαλών ονύχων» η ευσεβής μητέρα του Ευβούλη επέδρασε στην εύπλαστη ψυχή του και εφύτευσε το χριστιανικό σπόρο, ο όποιος χωρίς καθόλου να ενοχληθή από ειδωλολάτρη πατέρα του ερίζωσεν, εβλάστησεν, άνθισε και εκαρποφόρησε και σε πίστι και σε έργα χριστιανικά».

Ιδιαίτερα όμως επέδρασε στην ψυχή του ο άγιος ιερέας Ερμόλαος, ο όποιος και τον εβάπτισε, χωρίς να το ξέρη ο πατέρας του όταν ετελείωνε τις ιατρικές σπουδές. Μετά τις σπουδές του επρόσφερε τις επιστημονικές του γνώσεις και τις υπηρεσίες του απολύτως δωρεάν στους πάσχοντες από βαρείες ασθένειες ανθρώπους και γι΄ αυτό ανάργυρος βραβεύτηκεν από το Θεό με το χάρισμα να γιατρεύη δια της προσευχής του και θαυματουργικά τις ανίατες ασθένειες, τις οποίες αδυνατούσεν η ιατρική επιστήμη να θεραπεύση.

Και με το χάρισμα του το ιαματικό προσείλκυσε στο Χριστό και ειδωλολάτρη πατέρα του όταν μπροστά του εθεράπευσεν ένα παιδί τυφλό. Έτσι ο πατέρας με τον υιό συναγωνίζονταν σε έργα αγάπης φιλανθρωπίας και εμοίρασαν τη μεγάλη τους περιουσία στους φτωχούς. Το χάρισμα του όμως το ιαματικό και θαυματουργικό επειδή πολύ εθαυμαζόταν και συζητιόταν από τους «τεθεραπευμένους» ετράβηξε και την προσοχή του οργίλου και μανιακού διώκτη των χριστιανών αυτοκράτορα Διοκλητιανού, ο όποιος και καθυπέβαλε τον άγιο σε μαρτύρια και «ανοίπιστα» κολαστήρια.

Επίεζε στην αρχή τον άγιο να ειπή ότι τα θαύματα του τα ενεργεί με τη δύναμι και τη βοήθεια του Ασκληπιού του ειδωλολατρικού θεού και τον παρακινούσε με κολακείες και υποσχέσεις να επιστρέψη στην ειδωλολατρική θρησκεία, άλλ' ο «γενναιόφρων» αγέροχα και με παρρησία απαντούσε στον αυτοκράτορα με τα λόγια του αγίου Πολυκάρπου: «κάλει αμετάθετος γαρ ημίν ή από των κρειττόνων επί τα χείρω μετάνοια καλόν δε μετατίθεσθαι από των χαλεπών επί τα δίκαια».

Ας μας προσκαλής — του είπε —όσο θέλεις μάταια, γιατί εμείς οι χριστιανοί είναι αδύνατο να στραφούμε από τα καλλίτερα στα χειρότερα, είναι δε σωστό να στρέφεται κανείς από τα κακά στα καλά και τα δίκαια.

Και αφού και οι θωπείες και οι κολακείες και οι υποσχέσεις και οι εντολές του αυτοκράτορα δεν έπιασαν, διέταξε βασανιστήρια σωματικά πιστεύοντας ότι έτσι θα έσπαγε την ακαμψία και αγερωχία του νεαρού χριστιανού γιατρού και ότι έτσι θα εκέρδιζε στην ειδωλολατρία ένα ικανό στέλεχος.

Ο άγιος όμως διετήρησεν άσβεστη τη φλόγα της αγάπης του προς το Χριστό και συνεχώς σ' εκείνον έστρεφε τα μάτια της ψυχής του, και τον αισθανόταν πλησίον του και μεγάλην από εκείνον έπαιρνε δύναμι και καρτερία ώστε και θαρραλέα υπέφερε τα βασανιστήρια και θαυματουργικά σώθηκε από την κατακρεούργησι του σώματος του με σιδερένια νύχια και από την κατάκαυσι των σαρκών του με αναμμένες λαμπάδες και από το καζάνι με το βραστό λάδι και από τα πεινασμένα θηρία στα οποία τον έρριξαν. Τελευταία δε καταδικάστηκε στον δι' αποκεφαλισμού θάνατο και η αγία του κεφαλή αποκόπηκε από το τίμιο του σώμα αφού — ω του θαύματος — έτρεξεν όχι αίμα από το λαιμό του άλλα γάλα προς κατάπληξιν όλων των παρευρισκομένων.

Αυτός υπήρξεν αγαπητοί μου αδελφοί, σε λίγες και αδρές γραμμές ο άγιος και ένδοξος μεγαλομάρτυς και ιαματικός Παντελεήμων. Ας αποφασίσωμεν όμως όχι μόνο το θαυμασμό και τον εορτασμό της μνήμης και των θαυμάτων του, αλλά τη μίμησι του παραδείγματος του.

Όπως εκείνος δηλαδή αγαπούσε το Χριστό περισσότερο και από τη ζωή του έτσι και εμείς ας αγαπούμε το Χριστό και το άγιο θέλημα Του, και τη νηστεία και την προσευχή, και την ελεημοσύνη και τη λατρεία και κάθε αρετή να πραγματώνωμε και μάλιστα με αγώνα και κόπο και θυσία για να δείξωμε στο Θεό ότι προς χάρι του θυσιάζομε το δικό μας αμαρτωλό θέλημα, και όταν ακούμε τους άλλους να υβρίζουν τα θεία και το υπερύμνητο του Χριστού μας όνομα ας παίρνωμε το θάρρος και ας υπερασπίζωμε την προσβαλλόμενη πίστι μας, υμνώντας μάλιστα το βλασφημούμενο του Κυρίου όνομα.

Δυστυχώς και σήμερα και καθημερινά ακούμε ύβρεις και βλασφημίες και όταν εμείς στις συζητήσεις μας ομολογούμε με θάρρος την πίστι μας προς τον βλασφημούμενο Κύριο μαρτυρούμε και εμείς προς χάριν του, και όταν στο έγκλημα, την απάτη και την κακότητα εμείς αντιτάσσωμε το φωτεινό μας παράδειγμα, πάλι μαρτυρούμε χάριν του Χριστού και αναδεικνυόμεθα ομολογηταί και απολογηταί και άξιοι εορτασταί του Μεγαλομάρτυρα αγίου Παντελεήμονα,

Μας βεβαιώνει για τούτο ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς: «ει τοίνυν — λέγει — η προς Θεόν ομολογία μαρτυρία εστί, πάσα η καθαρώς πολιτευσαμένη ψυχή μετ' επιγνώσεως Θεού η ταις εντολαίς επακηκοϋία μάρτυς εστί και βίω και λόγω». Δηλαδή, αφού η ομολογία του Θεού είναι σαν το μαρτύριο, κάθε άνθρωπος πού ζή ορθά, με θείον επίγνωσι και έχει τηρήσει τις εντολές είναι μάρτυς και με τη ζωή του και με τους λόγους του.

Ας αγαπήσωμε λοιπόν αδελφοί από ψυχής, όπως ο άγιος Παντελεήμονας το Χριστό, και ας βλέπωμε πάνω από το συμφέρον μας το συμφέρον των πολλών

Πηγή: Εκ του βιβλίο «Εορτοδρόμιον» του Αρχιμ. Νικοδήμου Παυλόπουλου, Καθηγουμένου Ι. Μ. Αγίου Ιγνατίου - Λειμώνος Λέσβου.