ΑΓΙΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Η ΦΑΡΜΑΚΟΛΥΤΡΙΑ ΜΙΑ ΘΑΡΡΑΛΕΑ ΚΑΙ ΑΦΟΒΗ ΓΥΝΑΙΚΑ

Άγγελου Ασημινάκη, Θεολόγου

Οἱ ἐν πειρασμοῖς, καὶ θλίψεσιν ὑπάρχοντες, πρὸς τὸν σὸν ναόν, προστρέχοντες λαμβάνουσι, τὰ σεπτὰ δωρήματα, τῆς ἔν σοὶ ἐνοικούσης θείας χάριτος Ἀναστασία· σὺ γὰρ ἀεί, τῷ κόσμῳ πηγάζεις τὰ ἰάματα.

Σήμερα 22 Δεκεμβρίου εορτάζουμε τη μνήμη της Μεγαλομάρτυρος Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας.

Η εκπάγλου καλλονής Αναστασία ζούσε στη Ρώμη επί Διοκλητιανού και καταγόταν από αρχοντική και πλούσια οικογένεια. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Ρώμη στο τέλος του 3ου μ.Χ. αιώνος. Η Αγία διακρινόταν για την μόρφωση, το άμεμπτο ήθος, την καρτερικότητα και τη σωφροσύνη της.  Ο πατέρας της Πραιτεξτάτος ήταν ειδωλολάτρης. Την χριστιανική πίστη διδάχτηκε από την κατά σάρκα μητέρα της Φαύστα και τον διδάσκαλό της Άγιο Χρυσόγονο. Η Αγία Αναστασία, κατηχήθηκε στο λόγο του Χριστού και έλαβε το Θείο Βάπτισμα.

Παρά τη θέλησή της παντρεύτηκε τον Ποπλίωνα, άντρα άσωτο και ασεβή, αξιωματούχο του αυτοκράτορος Διοκλητιανού, προς τον οποίο όμως σαρκική συνάφεια απέφευγε, όπως γράφει το συναξάριο. Όταν έμαθε ο Ποπλίωνας την δράση της συζύγου του εξοργίστηκε. Αρχικά προσπάθησε να την μεταπείσει με συμβουλές. Όμως, η Αγία παρέμενε ακλόνητη στην πίστη της ακόμα και όταν την κακοποίησε. Αυτή η επιμονή της, εξόργισε τον Ποπλίωνα και την κατέδωσε στον αυτοκράτορα Διοκλητιανό, ο οποίος διέταξε την φυλάκισή της. Επειδή εξακολουθούσε να υμνολογεί τον Κύριο, ο Διοκλητιανός διέταξε τον βασανισμό της.

Μετά τον θάνατο του συζύγου της από πνιγμό σε ναυάγιο, περιερχόταν κρυφά τα σπίτια των φτωχών και τους παρείχε οικονομική ενίσχυση. Σύχναζε στις φυλακές, όπου κρατούνταν χριστιανοί και τους πρόσφερε τα απαραίτητα εφόδια. Φρόντιζε τις πληγές τους, τους ελευθέρωνε από τα δεσμά τους.

Ιδιαίτερη φροντίδα έδειχνε η Αναστασία στην ενίσχυση του φρονήματος των μελλοντικών μαρτύρων της πίστεως και στην περισυλλογή και ταφή των λειψάνων τους. Καταγγέλθηκε γι’ αυτό στον ηγεμόνα και έπειτα δέθηκε σέ πασσάλους και δεμένη όπως ήταν, παραδόθηκε στη φωτιά. Το λείψανο της Αγίας το πήρε μία αρχόντισσα γυναίκα η Απολλωνία, αφού χρησιμοποίησε τη γνωριμία της με τη σύζυγο του έπαρχου. Ενταφίασε το σώμα στον κήπο της, όπου αργότερα έκτισε και Ναό προς τιμήν της.

Δεν γνωρίζουμε ποιος ήταν ο ακριβής τόπος του μαρτυρίου και του ενταφιασμού της δεν γνωρίζουμε. Το μαρτύριό της έγινε 303 ή 304 μ.Χ. κατά το Διωγμό του Διοκλητιανού, κατά πολλούς στη Θεσσαλονίκη, κατά άλλους στο Σίρμιο, ενώ υπάρχουν και μερικοί πού πιστεύουν ότι μαρτύρησε στη Ρώμη.

Οι Συναξαριστές δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στα πάμπολλα και σπουδαία θαύματά της. Το επίθετο «Φαρμακολύτρια» που δόθηκε στην Αγία έχει δύο έννοιες. Κατά την πρώτη έννοια, ἡ Αγία ονομάζεται έτσι, διότι όπως γράφει ὁ Τρύφων Εὐαγγελίδης στο βιβλίο του Βίοι ῾Αγίων «εἶχεν ἄνωθεν παρά Θεοῦ τήν δύναμιν νά λύῃ καί καταστρέφῃ τῶν φαρμάκων καί τῶν δηλητηρίων τά κακά ἀποτελέσματα καί τάς ἐνεργείας» διότι παρέχει ἡ ίδια αφθόνως φάρμακα, «ἐκλύει» φάρμακα για την θεραπεία των σωματικών και ψυχικών ασθενειών.

Κατά την δεύτερη η Αγία ονομάζεται «Φαρμακολύτρια», διότι ανάμεσα στις πολλές άλλες ιάσεις και θεραπείες πού επιτελεί έλαβε από τον Θεό τη Χάρη και τη δύναμη να γλυτώνει όσους έπεσαν στα δίχτυα των μάγων και των μαγισσών. Λύνει τίς φαρμακείες, δηλαδή τα μάγια, και γι' αυτό ονομάζεται Φαρμακολύτρια.

Στα χρόνια του βυζαντινού αυτοκράτορα Λέοντος A' τα λείψανά της μετακομίστηκαν στην Κωνσταντινούπολη, ενώ στη Ρώμη αφιερώθηκε στη μνήμη της Ιερός Ναός ήδη από τον 4ο αιώνα.