Ο ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ ΤΗΣ ΟΣΙΑΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΟΥ

Η οσία Ειρήνη από την Καππαδοκία, που ασκήτευσε στη Μονή του Χρυσοβαλάντου ( 28 Ιουλίου)

Η οσία Ειρήνη ζούσε στην Καππαδοκία στους κόλπους πλούσιας και ευγενούς οικογένειας, μετά τον θάνατο του εικονομάχου αυτοκράτορα Θεοφίλου (842). Όταν η Θεοδώρα ανέλαβε την αντιβασιλεία, αναζήτησε σε όλη την Αυτοκρατορία σύζυγο για τον γιο της, τον αυτοκράτορα Μι­χαήλ Γ’ (842-867). Οι απεσταλμένοι της αυλής πρόσεξαν την ομορφιά και ευγένεια των ηθών της Ειρήνης και την έστειλαν στην Κωνσταντι­νούπολη μαζί με την αδελφή της, η οποία παντρεύτηκε αργότερα τον καίσαρα Βάρδα, αδελφό της Θεοδώρας. Στο δρόμο τους πέρασαν κοντά από το όρος Όλυμπος της Βιθυνίας και η Ειρήνη επισκέφθηκε τον άγιο Ιωαννίκιο τον Μέγα [+ 4 Νοεμ.], ο οποίος την χαιρέτησε προλέγοντας ότι θα γινόταν ηγουμένη της Μονής Χρυσοβαλάντου.

Η θεία Πρόνοια εμπό­δισε το γάμο της με τον αυτοκράτορα και, με την καρδιά της ξαλαφρωμένη και γεμάτη χαρά, μοίρασε τα υπάρχοντά της και αποσύρθηκε στην Μονή Χρυσοβαλάντου, την οποία είχε ιδρύσει ο πατρίκιος Νικήτας (Νικόλαος), κοντά στην στέρνα του Άσπαρ, σε τόπο ευάερο, μακριά από τις πλατείες και τα θορυβώδη μέρη. Στη μοναχική κουρά της, η μακαρία μαζί με τις τρίχες της κεφαλής έκοψε και κάθε δεσμό που την κρατούσε στον κόσμο και δόθηκε με ζήλο στους ασκητικούς αγώνες γνω­ρίζοντας ότι στο μέτρο που εξασθενίζει το σώμα, ο έσω άνθρωπος ανα­καινίζεται και πλησιάζει το Θεό (Β΄ Κορ. 4. 16).

Έχοντας μόνο έναν χιτώνα που άλλαζε μία φορά τον χρόνο, τρεφόμενη με νερό και ψωμί, υποτασσόταν πρόθυμα και με χαρά σε ό,τι της όριζαν, αγνοώντας τις αντιρρήσεις και τους γογγυσμούς. Η διαρκής κατάνυξη χαροποιούσε την καρδιά της και έκανε το πρόσωπό της να λάμπει και σαν γόνιμη γη έφερε τους πλούσιους καρπούς των αγίων αρετών. Έβλεπε όλες τις αδελφές της σαν βασίλισσες και θεωρούσε τον εαυτό της ως θεραπαινίδα τους, προσφερόμενη στις πιο ευτελείς εργασίες για να τις διακονεί. Από το στόμα της έβγαιναν μόνον λόγια των Γραφών ή των αγίων Πατέρων, τους οποίους μελετούσε αδιάκοπα. Ενώ ήταν λιγότερο από έναν χρόνο στο μοναστήρι, έχοντας διαβάσει με θαυμασμό το Βίο του αγίου Αρσε­νίου [+ 8 Μαΐου], ο οποίος προσευχόταν από τη δύση του ηλίου έως την αυγή, προσπάθησε να τον μιμηθεί.

Και με την βοήθεια της θείας χάριτος κατάφερε σιγά-σιγά να στέκει όρθια, με υψωμένα τα χέρια σε προσ­ευχή, όλη την ημέρα και όλη την νύκτα. Αγωνιζόταν με τέτοια σοφία να δουλαγωγήσει το σώμα στην ανάταση της ψυχής της προς τον Θεό, ώστε καμιά μηχάνευση του δαίμονα δεν μπορούσε να την πλήξει. Όταν εκείνος της υπέβαλλε μνήμες από την δόξα και την ευμάρεια της ζωής που είχε εγκαταλείψει, πήγαινε να εξομολογηθεί τους λογισμούς της στην ηγουμένη της, διπλασίαζε την άσκησή της και αμέσως ελευθερωνόταν από τις αναμνήσεις αυτές.

Μετά το θάνατο της ηγουμένης, υποδείχθηκε παρά την θέλησή της ως διάδοχός της και χειροτονήθηκε από τον πατριάρχη άγιο Μεθόδιο [+ 14 Ιουν.]. Ενθυμούμενη την προφητεία του αγίου Ιωαννικίου και λογίζοντας ως καθήκον της να μην αναζητεί τα αρεστά στην ίδια αλλά τα ασθενήματα των αδυνάτων βαστάζειν (Ρωμ. 15, 1), έζησε έκτοτε ως άγγελος επίγειος, επιμηκύνοντας τις νηστείες της, προσευχόμενη όλη τη νύκτα και κάνοντας αμέτρητες μετάνοιες. Με τα μέσα αυτά προσείλκυσε την χάριν του Θεού και έλαβε τόση σοφία, ώστε να δύναται να οδηγεί πλήθος ψυχών στην οδό της Σωτηρίας. Ζητούσε από τις αδελφές να μην την θεωρούν ως ανώτερή τους, αλλά ως μία συμμονάστριά τους που είχε ορισθεί να τις υπηρετεί.

Με γλυκύτητα και υπομονή τις παραι­νούσε να πολιτεύονται στα πάντα κατά το πνεύμα του Ευαγγελίου, απο­τάσσοντας τα μάταια θέλγητρα της δόξας και της εκτίμησης των ανθρώ­πων. Αν δεν ήθελαν η αποταγή τους να είναι επιφανειακή, όφειλαν να φροντίζουν να διατηρούν όχι μόνο την αγνεία τους, αλλά και την πραό­τητα, αρετές υπεράνω της φύσης που χαρίζονται από τον Χριστό σε όσους προσεύχονται με πίστη. Ό,τι κι αν κατακτούσαν, συμβούλευε τις μαθήτριές της να το θεωρούν ως δώρο του Θεού και να τελούν αδιαλείπτως σε κατάνυξη αναπέμποντας ευχαριστίες. Απαγόρευε εξάλλου σ’ αυτές να προσεύχονται για την υγεία τους, λέγοντας ότι τίποτε δεν είναι λυσιτελέστερο για την ψυχή από την ασθένεια που γίνεται δεκτή με ευγνω­μοσύνη.

Έχοντας λάβει από άγγελο Κυρίου το προορατικό χάρισμα, η οσία ήταν σαν προφήτις του Θεού στην μονή της. Αφού αναπαυόταν για λίγο μετά την Ακολουθία του Όρθρου, καλούσε τις αδελφές και μία-μία, με τέχνη και διάκριση, τις βοηθούσε να εμφανίζονται αγνές και ανυπόκριτες ενώπιον του Θεού, αποκαλύπτοντάς τους τούς πιο κρυφούς λογισμούς τους. Γρήγορα κατέστη περιώνυμη σε όλη την Βασιλεύουσα για τις αρετές και τη σοφία με την οποία καθοδηγούσε την αδελφότητά της, ώστε κάθε είδους άνθρωποι, πλούσιοι και πτωχοί, μικροί και τρανοί, προσ­έρχονταν κοντά της για να λάβουν τις συμβουλές της και να εναποθέσουν την ελπίδα τους στις προσευχές της. Σε όλους δίδασκε την ωφέ­λεια της μετανοίας, που σε κάθε στιγμή μπορεί να καταστήσει το Θεό ευμενή έναντι ημών.

Με την στήριξη της θείας χάριτος πρόκοβε ασταμάτητα στην άσκηση και την καθαρά προσευχή. Κατά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, μέχρι το Πάσχα, δεν έτρωγε ψωμί, αλλά λίγα μόνα λαχανικά, μία φορά την εβδομάδα. Η ολονύκτια αγρυπνία τής είχε γίνει τόσο φυσική όσο ο ύπνος στους άλλους ανθρώπους, και περνούσε τις νύκτες της με τα χέρια υψω­μένα προς τον ουρανό, βυθισμένη σε άγιες θεωρίες. Ενίοτε έμενε στην στάση αυτή δύο ημέρες συνέχεια, ακόμη και μία ολόκληρη εβδομάδα, σε σημείο που οι μαθήτριές της χρειαζόταν στο τέλος να την βοηθήσουν να κατεβάσει τα μουδιασμένα χέρια της.

Μία νύκτα, μια μοναχή κοιτάζον­τας στην αυλή είδε την οσία Ειρήνη να προσεύχεται ανυψωμένη θαυματουργικά από το έδαφος, ενώ τα δύο πελώρια κυπαρίσσια που ορθώ­νονταν στην αυλή του μοναστηριού είχαν λυγίσει τις κορφές τους μέχρι το έδαφος· επανήλθαν δε στην θέση τους μόνο όταν σφραγίστηκαν από την οσία με το σημείο του Σταυρού. Αυτή η νυκτερινή προσευχή ήταν φοβερή για τους δαίμονες, οι οποίοι διπλασίαζαν τις επιθέσεις τους μέσα στη νύκτα.

Μία φορά ένας από αυτούς έριξε πάνω της το αναμμένο φι­τίλι μιας κανδήλας. Τα ρούχα της Ειρήνης πήραν αμέσως φωτιά. Παρέμεινε ωστόσο ατάραχη και θα είχε καεί ολόκληρη αν μία μοναχή που ξύπνησε από τη μυρωδιά της σάρκας και των ρούχων που καίγονταν δεν έμπαινε στο κελλί της ηγουμένης παραβιάζοντας την πόρτα. Μέσα στους πυκνούς καπνούς είδε την οσία στις φλόγες όρθια και απαθή να προσεύχεται. Καθώς την έσπρωξε προσπαθώντας να σβήσει τις φλόγες, η Ειρήνη χαμήλωσε τα χέρια της και της είπε επιτιμητικά: «Γιατί μου στέρησες μια τόσο μεγάλη απόλαυση με την απότομη αυτή παρέμβασή σου; Ένας άγγελος στεκόταν μπροστά μου πλέκοντάς μου ένα στεφάνι από άφθαρτα άνθη, τέτοια που δεν έχει δει ανθρώπου μάτι και ήταν έτοι­μος να με πάρει από δω, όταν εσύ τον έδιωξες». Κι όταν η μαθήτρια της ξεκόλλησε τα ράκη του υφάσματος από τη σάρκα της, θεσπέσια ευω­δία γέμισε το μοναστήρι.

Μιαν άλλη φορά ένας ναυτικός που ήλθε από την Πάτμο παρουσιάστηκε στο μοναστήρι και έδωσε στην οσία τρία υπέροχα μήλα, τα οποία ο άγιος Απόστολος Ιωάννης του είχε αναθέσει να της παραδώσει. Το πρώτο μήλο στάθηκε αρκετό να την τρέφει για σαράντα ημέρες, κατά τις οποίες το στόμα της ανέδιδε μία υπερκόσμια ευωδία· μοίρασε το δεύ­τερο στην αδελφότητα την Μεγάλη Πέμπτη και κράτησε το τρίτο ως ακριβό φυλαχτό, αρραβώνα των άφθαρτων αγαθών του Παραδείσου.

Χάρις στο προφητικό χάρισμα, η αοίδιμος Ειρήνη επιτέλεσε πλήθος άλλων θαυμάτων και προέβλεψε συγκεκριμένα τη δολοφονία του Βάρδα, την οποία ακολούθησε λίγο αργότερα εκείνη του Μιχαήλ Γ’ (867), καθώς και την ανάληψη της εξουσίας από το Βασίλειο Α’ το Μακεδόνα. Με την βοήθεια του αγίου Βασιλείου του Μεγάλου και της αγίας Αναστα­σίας της Φαρμακολυτρίας θεράπευσε δαιμονισμένους και έσωσε έναν συγ­γενή της, τον οποίο ο αυτοκράτορας είχε κατά νου να εκτελέσει ως προ­δότη, εμφανιζόμενη στον ηγεμόνα, απαστράπτουσα και πλήρης δόξης. Ο αυτοκράτορας Βασίλειος αναγνώρισε το σφάλμα του, ζήτησε συγγνώμη και έκτοτε έδειξε την ευμένειά του απέναντι στο μοναστήρι.

Η οσία Ειρήνη έφθασε σε ηλικία εκατόν τριών ετών, διατηρώντας όλη την δροσιά και την φυσική ομορφιά της, σημάδι του κάλλους της ψυχής της.  Ο Φύλακας Άγγελός της την προειδοποίησε ένα έτος πριν για τον χρόνο της τελευτής της και όταν έφθασε η ημέρα συγκέντρωσε τις αδελ­φές της, όρισε την ηγουμένη που είχε επιλέξει ο Θεός και αφού τις προέτρεψε να περιφρονούν ό,τι είναι πρόσκαιρο ώστε να ζουν τον αγαπημένο Νυμφίο τους, έκλεισε γαλήνια τα μάτια της και παρέδωσε την ψυχή της εις χείρας Θεού. Ενταφιάσθηκε στο παρεκκλήσιο του αγίου μάρτυρος Θεο­δώρου και ο τάφος της ανέδιδε διαρκώς μία ουράνια ευωδία, φανερώνον­τας σε όλους την παρρησία που είχε αποκτήσει παρά τω Θεώ, ενώ μέ­χρι τις ημέρες μας η οσία Ειρήνη δεν παύει να μεσιτεύει υπέρ εκείνων που την επικαλούνται με πίστη

(Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας-Ιούλιος, εκδ. Ίνδικτος, σ. 318-321)

Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ

ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΘΕΟΚΛΗΤΟΥ ΛΕΓΑΤΟΥ

Κύριε καὶ Δέσποτα τῆς ζωῆς μου, πνεῦμα ἀργίας, περιεργείας, φιλαρχίας καὶ ἀργολογίας μή μοι δῷς.

Πνεῦμα δὲ ταπεινοφροσύνης, ὑπομονῆς καὶ ἀγάπης, χάρισαί μοι τῷ σῷ δούλῳ.

Ναί, Κύριε Βασιλεῦ, δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τὰ ἐμὰ πταίσματα, καὶ μὴ κατακρίνειν τὸν ἀδελφόν μου, ὅτι εὐλογητὸς εἶ, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Ἡ περίοδος τῆς μεγάλης Τεσσαρακοστῆς εἶναι περίοδος πνευματικοῦ ἀγώνα καὶ περισυλλογῆς. Σκοπὸς ἡ σωστὴ προετοιμασία γιὰ τὰ μεγάλα γεγονότα τῶν Παθῶν καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, ποὺ θὰ γιορτάσουμε σὲ λίγο.

Ἡ προσευχὴ εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ μέσα τῆς ὁλοκληρωμένης ἐν Κυρίῳ προετοιμασίας. Αὐτὴ τὴν περίοδο ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία ἔχει πλῆθος προσευχῶν, ποὺ προσφέρει στὰ μέλη της. Μιὰ ἀπ᾿ αὐτὲς εἶναι καὶ ἡ προσευχὴ τοῦ Ἁγίου Ἐφραὶμ τοῦ Σύρου. «Κύριε καὶ Δέσποτα τῆς ζωῆς μου....».

Μικρὴ σὲ μέγεθος, ἀλλὰ γεμάτη πνευματικὴ δύναμη ἀγγίζει βαθειὰ τὴν ψυχὴ τῶν ἀνθρώπων καὶ προκαλεῖ κατάνυξη καὶ συντριβή. Ἀπαγγέλλεται σὲ ὅλες τὶς ἀκολουθίες τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἐκτὸς Σαββάτου καὶ Κυριακῆς. Τὸ ἀξιοσημείωτο εἶναι ὅτι ἡ προσευχὴ αὐτὴ συνοδεύεται ἀπὸ μεγάλες μετάνοιες ποὺ κάνουν οἱ Ἱερεῖς καὶ οἱ πιστοί.

Ἀπὸ τὴν μελέτη τοῦ περιεχομένου τῆς προσευχῆς παρατηροῦμε ὅτι ζητᾶμε ἀπὸ τὸ Θεὸ νὰ μᾶς φυλάττει ἀπὸ τέσσερα κακὰ πνεύματα καὶ νὰ μᾶς χαρίζει τέσσερα καλὰ πνεύματα, τὶς ἀρετές.

Τὰ τέσσερα κακὰ πνεύματα δὲν εἶναι ἄλλα, ἀπὸ τὰ πνεύματα τοῦ πονηροῦ ποὺ ἀσταμάτητα μᾶς πολεμοῦν καὶ θέλουν νὰ μᾶς ὑποτάξουν στὸ διάβολο καὶ τὴν ἁμαρτία. Ζητᾶμε ἀπὸ τὸν Κύριο νὰ μὴν ἐπιτρέψει τὴν ὑποδούλωσή μας σ᾿ αὐτά. Ἡ ὑποδούλωση αὐτὴ θὰ μᾶς φέρει στὴν αἰώνιο κόλαση. Γιατί ὅμως ὁ Ἅγιος Ἐφραὶμ ἀναφέρει μόνο τέσσερα; Ἡ ἐπιλογὴ δὲν ἔγινε χωρὶς λόγο. Θὰ τὸ δείξουμε στὴ συνέχεια.

Πνεῦμα ἀργίας: Δὲν ἀναφέρεται στὴ σωματικὴ ἀργία. Ὁ Ἅγιος ἔχει ὑπ᾿ ὄψη του μιὰ ἄλλη ἀργία ποὺ εἶναι βλαβερὴ καὶ καταστροφικὴ γιὰ τὴν πνευματικὴ ζωή. Εἶναι ἡ μὴ ἐκτέλεση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἄνθρωπος πλάστηκε νὰ γίνει ἅγιος. Τὸ ὅτι δὲν φθάνουν πολλοὶ ἄνθρωποι στὴν ἁγιότητα, στὴ θέωση, αὐτὸ ὀφείλεται στὴν ὀκνηρία, τὴν ἀργία, ποὺ ὁδηγεῖ στὴν πνευματικὴ στασιμότητα.

Πνεῦμα περιεργείας: Ἡ περιέργεια κατὰ τοὺς Ἁγίους Πατέρες δὲν ἔχει τὴν ἔννοια, ποὺ τῆς δίδουμε σήμερα. Εἶναι ἡ προσκόλληση στὰ ὑλικὰ ἀγαθά. Ἡ περιέργεια εἶναι συνδεδεμένη μὲ τὴν ἀργία. Ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος ἀδιαφορεῖ γιὰ τὰ πνευματικά, ἀναζητᾶ μία ἀπατηλὴ ὁλοκλήρωση στὰ γήινα, στὰ φθαρτά, στὰ ἐγκόσμια.

Πνεῦμα φιλαρχίας: Εἶναι τὸ πνεῦμα ποὺ ἀλλάζει τὴν συμπεριφορά μας ἔναντι τοῦ συνανθρώπου. Εἶναι τὸ πνεῦμα τῆς τυραννίας καὶ τοῦ ἀτομισμοῦ. Ἡ ἀληθινὴ ἐξουσία εἶναι διακονία καὶ ὑπηρεσία στὸν ἀμπελώνα τοῦ Κυρίου. Ὅταν ἡ φροντίδα τοῦ ἀνθρώπου εἶναι στραμμένη στὰ ὑλικὰ γίνεται δοῦλος τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν καὶ μεταβάλλεται σὲ πράγμα χωρὶς ἀξία καὶ περιεχόμενο.

Πνεῦμα ἀργολογίας: Σύμφωνα μὲ τοὺς πατέρες τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ὁ ἐξευτελισμὸς τοῦ πιὸ πολύτιμου δώρου τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ χαρίσματος τοῦ λόγου. Ἡ ἀκατάσχετη φλυαρία δείχνει ἕνα ἀκατάστατο ψυχικὸ κόσμο. Ὁ Κύριος μᾶς λέγει ὅτι θὰ δώσουμε λόγο καὶ γιὰ ἕνα ἀργὸ λόγο μας.

Τὰ τέσσερα κακὰ πνεύματα συνδέονται μεταξύ τους καὶ σχηματίζουν ἕνα κατήφορο ποὺ ὁδηγεῖ στὴν πνευματικὴ καταστροφή. Ἀπὸ τὴν ἀργία γιὰ τὴ σωτηρία, ὁ ἄνθρωπος ἐπιδίδεται στὴν ἀπατηλὴ περιέργεια, ἀπὸ τὴν περιέργεια στὴν φιλαρχία, ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἀργολογία.

Στὸ δεύτερο μέρος τῆς προσευχῆς ὁ Ἅγιος ἀναφέρει τὰ χαρακτηριστικὰ τῆς ἀληθινῆς ζωῆς. Ζητᾶμε ἀπὸ τὸ Θεὸ πνεῦμα ταπεινοφροσύνης, σωφροσύνης, ὑπομονῆς καὶ ἀγάπης.

Ἡ σωφροσύνη: Δηλώνει τὴν ἁγνότητα ἀπὸ τὰ ἁμαρτήματα τῆς σάρκας. Τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ναὸς τοῦ Θεοῦ καὶ σὲ καμιὰ περίπτωση δὲν ἐπιτρέπεται ὁ μολυσμός του μὲ τὴν ἁμαρτία. Ἡ ἁγνότητα τοῦ σώματος προϋποθέτει τὴν ἁγνότητα τῆς ψυχῆς, ποὺ εἶναι τὸ πρῶτο βῆμα τῆς ἀπαθείας, τῆς καθαρῆς ἀπὸ τὰ πάθη ψυχῆς.

Πνεῦμα ταπεινοφροσύνης: Εἶναι τὸ ταπεινὸ φρόνημα ἔναντι τοῦ Ἁγίου καὶ τελείου Θεοῦ. Ὅλα εἶναι τοῦ Θεοῦ καὶ τίποτε δικό μας. «Μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι», λέγει ὁ Κύριος. Ἡ ταπείνωση φέρει τὴ χάρη τοῦ Κυρίου καὶ τὶς δωρεὲς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Πνεῦμα ὑπομονῆς: Ἡ ὑπομονὴ συνδέεται μὲ τὴν ταπεινοφροσύνη. Ὁ ἄνθρωπος ὑπομένει μὲ πίστη ὅλες τὶς δυσκολίες, θλίψεις, πόνους καὶ ἀντιξοότητες τῆς ζωῆς. «Διὰ πολλῶν θλίψεων δεῖ εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». Προσβλέπει μὲ ἐμπιστοσύνη καὶ ἀγάπη στὴν πρόνοια τοῦ Κυρίου.

Τέλος, ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ ὁλοκλήρωση ὅλων τῶν ἀρετῶν. Ὅποιος ἔχει σωφροσύνη, ἔχει καὶ ταπείνωση καὶ ὑπομονὴ καὶ ἀγάπη. Ὅπου ὑπάρχει ἡ ἀληθινὴ ἀγάπη, ὑπάρχει ὁ ἴδιος ὁ Θεός.

Οἱ τέσσερις αὐτὲς ἀρετὲς – χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος – σχηματίζουν μία σκάλα ποὺ μᾶς ἀνεβάζει στὸν οὐρανό. Ἡ ἁγνότητα θεραπεύει τὴν ἄρρωστη ἀπὸ τὴν ἀργολογία ψυχή μας, ἡ ταπεινοφροσύνη μᾶς ἑνώνει μὲ τοὺς ἄλλους, ἡ ὑπομονὴ μᾶς προφυλάσσει ἀπὸ τὴν ὑποδούλωση στὰ πράγματα καὶ τέλος ἡ ἀγάπη θεραπεύει τὴν ἀδιαφορία γιὰ τὸν Κύριο καὶ τὴ σωτηρία. Γιὰ τὸν ἄνθρωπο τῆς ἀγάπης ὅλα ἀρχίζουν ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ τελειώνουν σ᾿ Αὐτόν.

Ἀδελφοί μου, ἡ περίοδος ποὺ διανύουμε εἶναι περίοδος προετοιμασίας καὶ κατανύξεως. Ὁ Ἅγιος Ἐφραὶμ στὴν προσευχή του προτρέπει ὅλους μας νὰ ζητᾶμε ἀπὸ τὸν Κύριο δυὸ τινά: 1ον νὰ μᾶς ἀπαλλάξει ἀπὸ τὰ κακὰ πνεύματα ποὺ ἀπομακρύνουν τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ 2ον νὰ μᾶς χαρίσει τὶς δωρεὲς καὶ τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ἂς εἶναι καθημερινὸ καὶ ἐπίμονο τὸ αἴτημα αὐτό. Μόνο λουσμένοι μέσα στὴ χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος θὰ γιορτάσουμε ἀληθινὰ τὰ Πάθη καὶ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας.

ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΚΑΙ… ΣΥΝΩΜΟΣΙΟΛΟΓΙΑ - ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

Εδώ και ένα χρόνο, η χώρα μας αλλά και ολόκληρος ο πλανήτης, βρίσκονται μέσα σε μία οδυνηρή περιδίνηση η οποία φαίνεται να έχει εξουθενώσει ακόμη και τα πλέον ισχυρά κράτη. Εκατόμβες νεκρών (η Αμερική μετράει περισσότερους νεκρούς ακόμη και από τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο…), οικονομίες στα όρια της χρεοκοπίας, συστήματα Υγείας να καταρρέουν, ενώ οι άνθρωποι βρίσκονται μέσα σε μία «μέγγενη»! Απ’ τη μια ο φόβος της ασθένειας και του θανάτου και απ’ την άλλη ο περιορισμός που προκαλούν τα μέτρα των Κυβερνήσεων, σε πολλές απ’ τις  αυτονόητες, μέχρι σήμερα, ελευθερίες μας.

Η πλειονότητα του πληθυσμού, κυρίως οι ηλικίες κάτω από τα πενήντα, δεν έχουν βιώσει παρόμοιες καταστάσεις υγειονομικής κρίσης. Τέτοιες που να έχουν προκαλέσει τόσο μεγάλα προβλήματα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι μεγαλύτεροι έχουν ζήσει τουλάχιστον τις δυσκολίες της μεταπολεμικής περιόδου και μπορεί μέσα τους να κάνουν ανάλογες συγκρίσεις. Οπωσδήποτε όμως για τους περισσότερους από μας, οι καταστάσεις που βιώνουμε είναι πρωτόγνωρες.

Αποτελεί αδήριτη ιστορική πραγματικότητα ότι σε κάθε παρόμοια κατάσταση αναζωπυρώνονται οι μεταφυσικές αγωνίες του ανθρώπου. Ο άνθρωπος αισθάνεται αδύναμος μπροστά στις φυσικές καταστροφές, διακατέχεται από έντονο σκεπτικισμό για τις ανακαλύψεις της επιστήμης, φοβάται την ασθένεια και το θάνατο που μπορεί να προκαλέσει μία πανδημία και ως φυσική αντίδραση στρέφεται προς το Θεό και τη θρησκεία εν γένει, αναζητώντας απαντήσεις. Φυσικά και δεν αποκλείει τις λύσεις της επιστήμης. Άλλωστε η σωστή και ηθική χρήση των επιστημονικών ανακαλύψεων έχει βοηθήσει πολλαπλώς την ανθρωπότητα. Ειδικά στο χώρο της υγείας, η επιστήμη έχει κάνει άλματα. Έτσι έχει αυξηθεί το προσδόκιμο ζωής, έχουν εξαφανιστεί ασθένειες που ταλαιπωρούσαν την ανθρωπότητα για αιώνες (ευλογιά, πολιομυελίτιδα κ.α.),  ενώ η χειρουργική κάνει πλέον θαύματα.

Σε κάθε όμως δύσκολη περίοδο για την ανθρωπότητα, μεταξύ άλλων, αναζωπυρώνονται οι προκαταλήψεις και οι δεισιδαιμονίες.  Φυσικά, τέτοιου είδους καταστάσεις εκμεταλλεύονται οι επίδοξοι «ψευδοπροφήτες», «ψευδομεσσίες» και κάθε λογής «πειραγμένοι» που σπέρνουν τη σύγχυση και τροφοδοτούν  τη νοσηρή φαντασία πολλών ταλαίπωρων ανθρώπων.

Σήμερα δε, που κυριαρχούν τα ηλεκτρονικά μέσα και υπάρχει καταιγισμός πληροφορίας, τέτοιου είδους προβληματικές καταστάσεις μπορεί να οδηγήσουν ανθρώπους ακόμη και στην παράνοια. Ως γνωστόν, η σύγχρονη τεχνολογία λειτουργεί όπως το «μαχαίρι»! Εξαρτάται πώς θα το χρησιμοποιήσει κανείς. Θετικά ή αρνητικά. «Στις σκοτεινές γωνίες του WhatsApp, του Facebook και του Twitter οι συνωμοσίες, η παραπληροφόρηση και τα τοξικά σχόλια δημιουργούν τόπους παρηγοριάς γι’ αυτούς που αισθάνονται χαμένοι σε έναν περίπλοκο κόσμο».[1] Δυστυχώς κάποιοι «εγκέφαλοι», για τους δικούς τους λόγους,  μπορεί να διακινήσουν ακόμη και την πιο απίθανη πληροφορία. Σε ελάχιστο χρόνο αυτή θα έχει κατακλύσει το διαδίκτυο και θα έχει φτάσει σε ολόκληρο τον πλανήτη. Σημασία έχει όμως ποιοι είναι οι αποδέκτες της πληροφορίας, πώς την εκλαμβάνουν και πώς την ερμηνεύουν. Ειδικά σε ότι αφορά την υπόθεση της «Πανδημίας», έχουμε γίνει μάρτυρες εξωφρενικών καταστάσεων. Έχουν κυκλοφορήσει τόσες θεωρίες ακόμη και εντός του Εκκλησιαστικού χώρου, που έχουν δημιουργήσει έντονο διχαστικό κλίμα μεταξύ των χριστιανών σε σημείο να διαταράσσονται οικογενειακές, φιλικές και επαγγελματικές σχέσεις. Στόχος της εργασίας μας δεν είναι να ασχοληθούμε με όλες αυτές τις θεωρήσεις αλλά με τις αιτίες και την προβληματική του φαινομένου.

Σε αυτό το κομβικό σημείο, θα θέλαμε να αναλύσουμε τη συμπεριφορά πολλών χριστιανών, σε σχέση με την ροπή τους προς τη δεισιδαιμονία και την εν γένει συνωμοσιολογία που κυριαρχεί στις μέρες μας. Το γεγονός ότι αρκετοί εξ αυτών, αποτελούν πιστά μέλη της Εκκλησίας, μάς δημιουργεί έντονο προβληματισμό και θεωρούμε ότι είναι από μόνο του, άξιο έρευνας, για τη διεξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων.

Η Προβληματική

Η σύγχυση και το μπέρδεμα στο μυαλό, ακόμη και πιστών στην Εκκλησία ανθρώπων, μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους:

α. Σε ελλιπή Κατήχηση. Πολλοί χριστιανοί δεν γνωρίζουν ακόμη και βασικές έννοιες και διδασκαλίες της Ορθόδοξης πίστης. Εξ αυτού του γεγονότος έχουν δημιουργήσει στο μυαλό τους μία συγκεκριμένη άποψη για το τι είναι Εκκλησία που πολλές φορές απέχει πολύ από τη γνήσια πίστη του Ευαγγελίου και των Πατέρων. Ο χριστιανός που βιώνει πραγματικά την «εν Χριστώ ζωή», δεν παρασύρεται από διάφορες «σειρήνες», αλλά με την κατάλληλη πνευματική καθοδήγηση, είναι σε θέση να διακρίνει την αλήθεια από το ψεύδος.

β. Στρεβλή σχέση με την Εκκλησία. Πολλοί αντιμετωπίζουν την Εκκλησία και τα Μυστήριά της με…..μαγική έννοια. Θεωρούν ότι η τακτική συμμετοχή σε ακολουθίες, η σχέση  με ονομαστούς «Γέροντες», το κυνήγι «θαυμάτων» και «πνευματικών εμπειριών», σχεδόν τους έχει εξασφαλίσει τη «σωτηρία». Έλεγε χαρακτηριστικά ο μακαριστός π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος για τον τρόπο που λειτουργεί η μαγεία: «Όταν εφαρμόσει κάποιος πιστά συγκεκριμένες τεχνικές και «συνταγές», τότε επιτυγχάνει οπωσδήποτε αυτό που θέλει…». Στην Εκκλησία όμως το Άγιο Πνεύμα και η Θεία χάρη λειτουργούν ελεύθερα και δεν….εξαναγκάζονται! «τὸ Πνεῦμα ὅπου θέλει πνεῖ» (Ἰω. 3:8)». Αποτελεί ύβρι, για την ορθόδοξη πίστη, να θεωρήσει ο πιστός ότι κάνοντας αυτό ή εκείνο, ο Θεός είναι……υποχρεωμένος να ενεργήσει. Αυτό είναι «μαγεία»! Η παράδοση της Εκκλησίας και η εμπειρία των Αγίων μάς δείχνουν το εντελώς αντίθετο.

γ. Ο πειρασμός του.…Φαρισαίου. Έλεγε πάλι ο μακαριστός π. Αντώνιος, ερμηνεύοντας την παραβολή του «Τελώνου και του Φαρισαίου» ότι ο Φαρισαίος ήταν, για τα δικά μας μέτρα, ένα υποδειγματικό μέλος της Εκκλησίας. Ζούσε και έκανε όλα όσα επίτασσε ο «Νόμος» και η θρησκεία. Πίστευε φυσικά ότι είχε κερδίσει τη βασιλεία των Ουρανών. Την έχασε όμως μόνο με μία κουβέντα: «Εεεε δεν είμαι και σαν αυτόν τον άθλιο Τελώνη…».  Η οίηση και ο εγωϊσμός τού στέρησαν τη σωτηρία. Ο Απόστολος Παύλος το λέει πολύ εμφαντικά: «Ο δοκών εστάναι βλεπέτω μη πέση» (Α΄ Κορ. Ι΄ 12). Αυτός που νομίζει ότι στέκεται καλά ας προσέξει να μην πέσει…! Σήμερα στη σύγχυση που επικρατεί, πολλοί χριστιανοί κοιτούν τους άλλους αφ’ υψηλού, κουνώντας τους πολλές φορές «το δάχτυλο». Φτάσαμε στο σημείο να αναβιβάζουν κάποιοι εαυτούς σε ομολογητές, ή μάρτυρες της πίστεως γιατί «η πίστη διώκεται», ο πονηρός και οι εν τη γη αντιπρόσωποί του έχουν εκπονήσει σχέδια για τον αφανισμό της Εκκλησίας, έρχονται τα «σημεία των καιρών», τα «τσιπάκια», το «χάραγμα» και πολλά άλλα γλαφυρά και τρομακτικά συνάμα.

δ. Ο πειρασμός της… «προφητολογίας». Από τους χρόνους της Παλαιάς Διαθήκης, μεταξύ των Προφητών, ανθούσαν και οι «ψευδοπροφήτες». Σκοπός τους ήταν να πλανήσουν το λαό του Θεού αφού «προφήτευον ἀπό καρδίας αὐτῶν» (Ἰεζ. 13.3) και δεν ήταν αυτό που λέει η Γραφή «στόματα Θεού». Η προφητεία, ως ένα από τα μέσα που χρησιμοποιεί ο Θεός για να καθοδηγήσει τον άνθρωπο, θα υπάρχει μέχρι το «τέλος της ιστορίας». Το πρόβλημα είναι αν αυτό που προβάλλεται ως «προφητεία» αποτελεί όντως προφητεία και αν ναι, ποιος είναι ο αυθεντικός «ερμηνευτής» της. Εδώ αρχίζουν τα προβλήματα. Κατά καιρούς έχουν ακουστεί και γραφτεί άπειρες «προφητείες» που παραπέμπουν σε γεγονότα, ενίοτε εξωφρενικά. Οι άνθρωποι όμως, χωρίς κανένα κριτήριο, λογικό ή πνευματικό πέφτουν θύματα όλων αυτών των καταστάσεων. Στην καλύτερη περίπτωση βρίσκονται σε σύγχυση. Μπορεί να αρνηθούν ακόμη και θεραπείες για την ίασή τους επειδή τις συνδέουν με ανάλογες «προφητείες». Στη χειρότερη περίπτωση, μπορεί να οδηγηθούν ακόμη και στο θάνατο, πιστεύοντας ότι επίκειται σύντομα η «συντέλεια του κόσμου». Το έχουμε δει αυτό δυστυχώς πολλές φορές από οπαδούς, κυρίως παραθρησκευτικών οργανώσεων. Θα πρέπει να γνωρίζουν, ειδικά οι χριστιανοί ότι ο αυθεντικός ερμηνευτής του προφητικού λόγου είναι μόνο η Εκκλησία. Και αυτό το κάνει εφόσον ο συγκεκριμένος προφητικός λόγος έχει σχέση με τη σωτηρία της ψυχής του ανθρώπου. Σε κάθε άλλη περίπτωση (προβλέψεις για πολέμους, επιστημονικές ανακαλύψεις τάχα «σατανικές», επιδημίες, φυσικές καταστροφές, ανακατάληψη της «Πόλης»- πολύ προσφιλής μεταξύ των χριστιανών Ελλήνων), η Εκκλησία αδιαφορεί και καλά κάνει, κατά την άποψή μας. Δεν κάνουν όμως το ίδιο πολλοί, αυτόκλητοι «προφητολόγοι» που σχεδόν εργολαβικά ασχολούνται με κάθε τι που εξάπτει τη φαντασία των ακροατών τους και αρέσκονται να δημιουργούν γύρω τους κύκλους «οπαδών» ακόμη και σε παγκόσμια κλίμακα, λόγω του διαδικτύου.

Σε όλα τα παραπάνω αναφερθήκαμε γιατί αποτελούν το υπόβαθρο πάνω στο οποίο θεωρούμε ότι συντίθεται το πρόβλημα που μας απασχολεί. Δηλαδή γιατί πολλοί χριστιανοί είναι επιρρεπείς στην «συνωμοσιολογία».

Τι ορίζεται όμως ως «συνωμοσιολογία»;   Η τάση πολλών ανθρώπων να αποδίδουν τις αιτίες διάφορων δυσμενών καταστάσεων που ταλαιπωρούν ενίοτε την ανθρωπότητα, σε «σκοτεινές δυνάμεις», ενέργειες του «πονηρού» και «άγνωστα κέντρα» πανίσχυρων νοσηρών ανθρώπων που απεργάζονται την καταστροφή του ανθρώπινου πολιτισμού, των χρηστών ηθών, ακόμα και τη…μείωση του παγκόσμιου πληθυσμού, προς ίδιον όφελος.

Οι Αιτίες

Τι οδηγεί όμως τους ανθρώπους και δη τους χριστιανούς, να ασχολούνται με τέτοιες θεωρίες συνομωσίας; Μερικοί μάλιστα επηρεάζονται τόσο πολύ απ’ αυτές ώστε διαμορφώνουν ανάλογα τη συμπεριφορά τους και τις σχέσεις τους εν γένει στον οικογενειακό, φιλικό και επαγγελματικό χώρο. Οι αίτιες είναι πολλές και σίγουρα αποτελούν στοιχείο μελέτης πολλών επιστημονικών ειδικοτήτων. Θα προσπαθήσουμε να σταχυολογήσουμε μερικές.

Ο φόβος για το άγνωστο. Ο άνθρωπος κάθε τι που δεν μπορεί να κατανοήσει με τη λογική του του δίνει μία μεταφυσική διάσταση. Όλα οφείλονται σε ανώτερες δυνάμεις από τις ανθρώπινες. Προσοχή όμως! Εδώ πολλές φορές συγχέεται η παρέμβαση του Θεού, διά της θείας χάριτος, με τη δράση του «πονηρού». Ο Θεός ποτέ δεν παραβιάζει την ανθρώπινη ελευθερία. Ο πονηρός όμως μετέρχεται κάθε μέθοδο για να δημιουργήσει σύγχυση. Όποιος έχει υγιή πίστη στο Θεό και την Εκκλησία δεν ασχολείται με «συνομωσίες». Έχει απλά εμπιστοσύνη στη Θεία πρόνοια. 

Ο εγωϊσμός και η Φαρισαϊκή οίηση. Όλες οι «συνομωσίες» καλύπτονται από ένα πέπλο μυστηρίου. Αυτά που απεργάζονται οι λεγόμενες «σκοτεινές δυνάμεις» είναι συνήθως «άδηλα και κρύφια…»! Έρχονται όμως κάποιοι, υποτίθεται «χαρισματικοί» και «ψαγμένοι» που ….ανακαλύπτουν  τις «συνομωσίες». Τις περισσότερες φορές βέβαια, όπως αποδεικνύεται εκ των υστέρων, τα εν λόγω σενάρια είναι αποκυήματα φαντασίας. Αυτοί που τάχα τα αποκαλύπτουν έχουν επιτύχει όμως το σκοπό τους. Κατ’ αρχήν καλύπτουν την προσωπική τους αγωνία για αυτοπροβολή. Έπειτα,  όλη αυτή η «συνταγή», μπορεί να αποφέρει και υλικό κέρδος. Πώληση ανάλογων βιβλίων, συνδρομητικά κανάλια (που αποκαλύπτουν τα μυστικά που κρύβονται…..πίσω από την «κουρτίνα» και άλλα πολλά). Δυστυχώς υπάρχει τεράστιο κοινό που είναι δεκτικό σε τέτοιες «ψεκασμένες» θεωρίες. Και μιλήσαμε για οίηση και εγωϊσμό όχι μόνο γιατί αυτά χαρακτηρίζουν τους επίδοξους «δημιουργούς» των συνομωσιών αλλά γιατί με την τάχα αποκάλυψη της «κρυφής γνώσης» τρέφεται και ο εγωϊσμός των θυμάτων. Αισθάνεται πολύ κολακευμένος και «ανεβασμένος» αυτός που νομίζει ότι κατέχει «μυστικά» που οι περισσότεροι αγνοούν. Μερικοί ηδονίζονται πραγματικά με αυτού του είδους την ενασχόληση. Κλασική φράση που συνοδεύει πολλές «συνωμοσιολογικές» αναρτήσεις (κείμενα ή βίντεο) είναι η εξής:  «Διαβάστε το/δείτε το πριν το κατεβάσουν…»! Και μόνο αυτή η φράση εξάπτει την περιέργεια αυτού που την διαβάζει τόσο, όσο να του περνούν μπροστά του ένα εκπληκτικό γλύκισμα και να του προκαλεί….σιελόρροια!

Η μετάθεση της ευθύνης…! Για οτιδήποτε κακό συμβαίνει στον κόσμο ακόμη και μέσα στο σπίτι τους, πολλοί άνθρωποι αρέσκονται ή μάλλον προτιμούν, να μεταθέτουν τις ευθύνες στους… «άλλους»! Ειδικά σε ότι αφορά παγκόσμια γεγονότα είναι κλασσικοί οι «ένοχοι»: Ο παγκόσμιος Σιωνισμός, οι Μασόνοι, οι «Ιλουμινάτι», η «Λευκή και η Μαύρη αδελφότητα» κ.α. Άλλοτε, ταυτίζονται με γνωστά πρόσωπα που τάχα κινούν τα νήματα ακόμη και Κυβερνήσεων. (Βλέπε Ρόθτσιλντ, Κίσινγκερ, Σόρρος, Μπιλ Γκέιτς κ.ο.κ.) Βέβαια κάθε εποχή έχει τους δικούς της «σκοτεινούς κοσμοκράτορες». Εδώ θα επικαλεστούμε πάλι τον μακαριστό π. Αντώνιο. Κατά καιρούς πολλοί τον πλησίαζαν και του έλεγαν για θεωρίες συνομωσίας…και ότι πίσω από τις εκατοντάδες παραθρησκευτικές ομάδες βρίσκονται οι Μασόνοι, ο Σιωνισμός και άλλα παρόμοια. Η μόνιμη στάση του π. Αντωνίου ήταν να απορρίπτει αυτή την οπτική λέγοντας ότι έτσι… «μεταθέτουμε και απλοποιούμε το πρόβλημα». Γι’ αυτό και κάθε ομάδα που τον απασχολούσε την μελετούσε αυτοτελώς, χωρίς ποτέ να τη συνδέει με διεθνείς συνομωσίες και «σκοτεινά κέντρα».  Ο π. Αντώνιος απέρριπτε την συνωμοσιολογία αναφανδόν.

Εμμονές και προκαταλήψεις. Ειδικά οι χριστιανοί χαρακτηρίζονται από κάποιες εμμονές όσον αφορά τους «εχθρούς της πίστεως». Παραβλέποντας το αποστολικό χωρίο: «Οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Γαλ. 3, 28), βλέπουν ως προαιώνιους «εχθρούς» τους Εβραίους κυρίως, γιατί οι πρόγονοί τους σταύρωσαν τον Σωτήρα Χριστό. Με αυτή την πρόφαση, οι Εβραίοι σαν λαός, έχουν υποστεί μέσα στο χρόνο άπειρες διώξεις και γενοκτονίες κάτι που δεν τιμά και τόσο τον χριστιανικό κόσμο. Μία κραυγαλέα θεωρία υποστηρίζει ότι ακόμη και το Ισλάμ αποτελεί δημιούργημα των Εβραίων για να βλάψουν το χριστιανισμό.  Μία άλλη θεωρία θέλει «τα πάντα να κανονίζει η Λέσχη Μπίλντεμπεργκ». Τα ποσοστά όσων πιστεύουν τα παραπάνω είναι τρομακτικά. Σχετική έρευνα που διεξήγαγε πρόσφατα η Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ, σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο και δημοσιεύτηκε στο Journal of Affective Disorders, ανεβάζει το ποσοστό των πολιτών που πιστεύουν σ’ αυτά στο 60% και 70%.[2]

Αφέλεια και περιέργεια. Δυστυχώς πολλοί ακατήχητοι χριστιανοί που αντιμετωπίζουν την ορθόδοξη πίστη ως κάτι το «φολκλορικό» ή και «μαγικό», όσον αφορά στην προσέγγιση των   μυστηρίων, δεν έχουν κανένα πρόβλημα να  ακούσουν και οποιαδήποτε εξωχριστιανική θεωρία που θα τους προκαλέσει την περιέργεια ενώ μπορεί να την συνδυάσουν ακόμη και με την Εκκλησία. Έτσι έχουμε πολλά παραδείγματα χριστιανών που ασχολούνται φερ’ ειπείν με τα ζώδια (κυρίως από περιέργεια και αγωνία για το άγνωστο μέλλον). Να τρέχουν σε Μέντιουμ και «μάγους». Να διαβάζουν και να ακούνε εξωφρενικές θεωρίες για «Νεφελίμ», «Ελοχίμ», «Μαύρες και Λευκές αδελφότητες» που συνδυάζονται πολλές φορές ακόμη και με αγίους της Εκκλησίας μας. Και αφήνουμε στο τέλος την «προφητο-λαγνεία». Υπάρχουν έντυπα του γραπτού και ηλεκτρονικού τύπου που «ζουν» κυριολεκτικά από αυτή τη «φάμπρικα». Και δεν μιλάμε για διακίνηση προφητικών λόγων που είπαν άγιοι αλλά και για «κατασκευή» προφητειών που έχουν τάχα πει ανύπαρκτα πρόσωπα, με μοναδικό σκοπό να εξάψουν τη φαντασία των αναγνωστών και να πουλήσουν φύλλα. Δεν είναι βέβαια σπάνιο και το γεγονός να γίνεται παρερμηνεία λόγων που είπαν όντως άγιες μορφές, προκειμένου να δημιουργήσουν εντυπώσεις ή να «στερεώσουν» κάποιοι τις σαθρές και φανταστικές τους θεωρίες.

Ο Ψυχολογικός παράγοντας

Δημιουργεί μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι όσοι πιστεύουν σε σενάρια συνωμοσίας εμμένουν στις απόψεις τους όσα λογικά επιχειρήματα και να χρησιμοποιήσει κανείς. Γι’ αυτό δίνει μία σχετική ερμηνεία ο Καθηγητής Ψυχιατρικής του ΑΠΘ,  Κων/νος Φουντουλάκης σε πρόσφατη συνέντευξή του: «Από τις αναλύσεις που έχουν γίνει τόσο παγκοσμίως, όσο και από εμάς, προκύπτει ότι πιθανότατα, οι θεωρίες συνωμοσίας είναι ένας ψυχολογικός τρόπος διαχείρισης του θυμού, του άγχους και του φόβου απέναντι σε ένα περίπλοκο και απειλητικό κόσμο. Είναι πολύ πιο εύκολο να συγκεκριμενοποιείς την απειλή ή και να την αρνείσαι».[3]  

Έχει όμως μεγάλη σημασία και η ψυχοσύνθεση του ανθρώπου που δέχεται ως αληθή, μία κατασκευασμένη θεωρία. «Η πίστη σε θεωρίες συνωμοσίας ικανοποιεί την ανάγκη κάποιων ανθρώπων να αισθάνονται ξεχωριστοί».[4] Έτσι επιγράφεται σχετικό άρθρο που εξετάζει το φαινόμενο και παρουσιάζει μία πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη που έγινε στο Johannes Gutenberg University, στις ΗΠΑ. Σ’ αυτή τη μελέτη επινοήθηκε από τους επιστήμονες ένα φανταστικό, αλλά ελκυστικό σενάριο που ήταν αρκετά όμως πιστευτό. Όταν μετά το τέλος του πειράματος αποκαλύφθηκε ότι η θεωρία ήταν κατασκευασμένη από τους ίδιους τους επιστήμονες, το 25% του δείγματος συνέχισε να πιστεύει στη φανταστική συνωμοσία. Αυτή η συνεχιζόμενη πίστη στο φανταστικό σενάριο συσχετίζονταν με την δηλωμένη «Ανάγκη για Μοναδικότητα».

Αυτή η «ανάγκη για μοναδικότητα» και η οίηση που προκαλεί, αναδιαμορφώνει ακόμη και τον τρόπο σκέψης. Σε μία μελέτη που εκδόθηκε το 2020 με τίτλο: «Comparative Analysis of Conspiracy Theories -Εγχειρίδιο Θεωρίας Συνωμοσίας», παρουσιάζονται οι διαφορές μεταξύ της συμβατικής και της συνωμοτικής σκέψης. Απ’ τη μία έχουμε τον «Υγιή σκεπτικισμό» σε αντιπαράθεση με  την «Καχυποψία». Την «Ανταπόκριση στην Απόδειξη» με την «Ανοσία στην Απόδειξη». «Πραγματικές συνωμοσίες υπάρχουν, αλλά σπάνια ανακαλύπτονται μέσω των μεθόδων των θεωρητικών της συνωμοσίας. Αντίθετα, οι αληθινές συνωμοσίες ανακαλύπτονται μέσω της συμβατικής σκέψης – υγιής σκεπτικισμός των επίσημων αναφορών εξετάζοντας προσεκτικά τις διαθέσιμες αποδείξεις και διατηρώντας τη δέσμευση για εσωτερική συνέπεια. Αντιθέτως, η συνωμοτική σκέψη χαρακτηρίζεται από το ότι είναι υπέρ του δέοντος επιφυλακτική έναντι όλων των πληροφοριών που δεν ταιριάζουν στη θεωρία, υπερβολικά ερμηνευτική ως προς την απόδειξη που υποστηρίζει μια προτιμώμενη θεωρία και αντιφατική».[5]

Σημαντική παράμετρος αποτελεί και η ψυχοσύνθεση αυτών που «κατασκευάζουν» ή διακινούν φανταστικές συνωμοσίες. Συνήθως πρόκειται για άτομα που επίσης διεκδικούν την «μοναδικότητα». Τρέφουν έτσι τη δίψα τους για αναγνώριση. Μπορεί όμως να έχουμε να κάνουμε και με ψυχοπαθολογικές καταστάσεις ανθρώπων, που απλώς αρέσκονται να κατασκευάζουν «μύθους» και σενάρια γιατί έχουν διαταραγμένο ψυχικό κόσμο. Μερικές καταστάσεις σαν αυτή είναι δύσκολο να εξηγηθούν με τη λογική. Κάποιος έχει μανία να κατασκευάζει ψεύτικα σενάρια (μυθομανής), όπως κάποιος άλλος ηδονίζεται να βάζει φωτιά (πυρομανής). «Ο μυθομανής έχει, συνήθως, μια πολύ έντονη ανάγκη επιβεβαίωσης, προσέλκυσης της προσοχής των άλλων και να βρίσκεται στο επίκεντρο. Οι ανάγκες αυτές οφείλονται σε βαθιά αισθήματα ανασφάλειας που προσπαθεί να αντισταθμίσει διαμέσου των διαφόρων υπερβολών του...[6] Υπάρχουν τέλος και οι περιπτώσεις εκείνες που η ακατάσχετη «συνωμοσιολογία» και τα σενάρια «αχαλίνωτης φαντασίας» χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για οικονομικό όφελος (βλέπε εφημερίδες, εκδότες σχετικών βιβλίων, «τηλεπροφήτες» και άλλα «λουλούδια»  που ανθούν στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης).

Άξιο προσοχής τέλος, είναι και το γεγονός ότι πολλές παραθρησκευτικές ομάδες και σέκτες επενδύουν στη «συνωμοσιολογία» με σκοπό να κρατήσουν τους οπαδούς τους περιχαρακωμένους στην «ασφάλεια» τάχα της ομάδας. Έτσι διασπείρουν διάφορες εξωφρενικές θεωρίες με σκοπό να δημιουργήσουν φόβο στα μέλη τους, ενώ για κάθε τι, έχει έτοιμη την απάντηση ο Γκουρού – Μεσσίας που εξουσιάζει την ομάδα. Αμβλύνεται έτσι  η κριτική σκέψη και σε συνάρτηση με το φόβο, καθίσταται ο οπαδός της σέκτας υποχείριο στα χέρια του αρχηγού.

Ιδιαιτέρως αυτή την δύσκολη περίοδο που διανύουμε, υπάρχει έξαρση στην παραγωγή fake news και κάθε είδους φανταστικών σεναρίων με τα οποία κάποιοι προσπαθούν να αποδομήσουν την υπόθεση της Πανδημίας. Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό το γεγονός ότι πολλοί χριστιανοί,  αγνοούν πολλές φορές ότι συμπλέουν με διάφορες παραθρησκευτικές ή ακόμη και ακροδεξιές- εθνικιστικές ομάδες μόνο και μόνο γιατί αυτές προβάλουν τις θεωρίες που τους ικανοποιούν. Χαρακτηριστική είναι η αμερικανική οργάνωση QAnon που εσχάτως έχει αρχίσει να έχει οπαδούς και στην Ευρώπη[7].

Συμπεράσματα

Πολλοί δυστυχώς χριστιανοί, λόγω ελλιπούς Κατήχησης και μη υγιούς σχέσης με την Εκκλησία, πέφτουν εύκολα θύματα των «Συνωμοσιολόγων», μπερδεύοντας την αλήθεια με το ψέμα, την επιστήμη με τη θρησκεία.

Η πίστη σε κάθε είδους «συνωμοσιολογία» μπορεί να επιδράσει αρνητικά στη συμπεριφορά του ανθρώπου όσον αφορά τις φιλικές, οικογενειακές και επαγγελματικές του σχέσεις. Όταν δε το θέμα, αφορά στην υγεία, κάθε απόκλιση απ’ την ορθή πίστη αλλά και την σωστά ασκούμενη ιατρική επιστήμη, μπορεί να οδηγήσει σε ανήκεστες βλάβες, ακόμη και στο θάνατο.

Όταν ο άνθρωπος – ακόμη και αν είναι πιστός χριστιανός- πιστέψει ότι κατέχει μία «κρυμμένη αλήθεια» που συνήθως «λίγοι» την γνωρίζουν, αποκτά την αίσθηση της «μοναδικότητας». Χωρίς να το καταλάβει τρέφει τον εγωισμό του και φυσικά απομακρύνεται ακούσια από την αλήθεια της Εκκλησίας που μας ζητά ως βασική προϋπόθεση για την σωτηρία μας να έχουμε «ταπεινό φρόνημα».

Ο χριστιανός δεν μπορεί ούτε πρέπει να δέχεται άκριτα οτιδήποτε του «προσφέρεται» ως «αλήθεια».  Η αλήθεια της Εκκλησίας προσωποποιείται  στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού και προβάλλεται διά μέσου των αιώνων από τους Πνευματοφόρους Αγίους. Επίσης ο κάθε χριστιανός που έχει υγιή σχέση με την Ορθόδοξη πίστη πρέπει να εμπιστεύεται την Εκκλησία, ως «σώμα» που έχει κεφαλή της τον Χριστό και να απορρίπτει κάθε τι διαφοροποιείται απ΄ αυτήν, ζηλώνοντας το ρόλο της  «μοναδικής αυθεντίας». Και το λέμε αυτό γιατί κάποιοι αρέσκονται να «κρίνουν» την Εκκλησία αναβιβάζοντας τον εαυτό τους πάνω απ’ αυτήν.

Το πρόβλημα, όπως τέθηκε στον τίτλο του άρθρου μας δεν είναι, ως φαίνεται, απλό. Πιστεύουμε ότι ακροθιγώς θίξαμε τις αιτίες και την προβληματική του όλου φαινομένου θεωρώντας ότι ο καλόπιστος αναγνώστης θα προβληματιστεί όσο χρειάζεται, ώστε να είναι πιο προσεκτικός και πιο διακριτικός,  στον καταιγισμό των πληροφοριών που λαμβάνει. Οι καιροί είναι κρίσιμοι και η σύγχυση των ανθρώπων τεράστια. Χρειάζεται προσοχή, ανοιχτό μυαλό, και  «έλεγχος» σε ό,τι μας προσφέρεται.

[1] https://www.lifo.gr/articles/opinions/294143/internetikos-mesaionas-me-parapliroforisi-synomosies-kai-toksika-sxolia

2 https://www.liberal.gr/apopsi/k-fountoulakis-to-skliro-30-ton-sunomosiologon-mporei-na-kanei-zimia/349556

[1] https://www.liberal.gr/apopsi/k-fountoulakis-to-skliro-30-ton-sunomosiologon-mporei-na-kanei-zimia/349556

3 https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxologias/koinonia/koinoniki-psyxologia/3937-i-pisti-se-theories-sinomosias-ikanopoiei-tin-anagki-na-fainontai-monadikoi.html

4 https://www.climatechangecommunication.org/wp-content/uploads/2020/09/ConspiracyTheoryHandbook_Greek.pdf, Συγγραφείς: Stephan Lewandowsky, Σχολή Πειραματικής Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ,  John Cook, Κέντρο Επικοινωνίας για την Κλιματική Αλλαγή, Τζορτζ Μασσον

6 http://www.i-psyxologos.gr/mithomania/

7 https://www.kathimerini.gr/world/561078139/i-theoria-synomosias-qanon-richnei-ti-skia-tis-kai-stin-eyropi/

«Το QAnon είναι σφουγγάρι θεωριών συνωμοσίας. Όλα χωρούν. Από τις αντισημιτικές θεωρίες μέχρι το 5G και τις μάσκες, περνώντας από την επιστημονική φαντασία… το φάσμα απορρόφησης είναι τεράστιο» και οι διαφορετικές θεωρίες συνωμοσίας τροφοδοτούν ή μία την άλλη», σύμφωνα με τον Tristan Mendes France, που διδάσκει ψηφιακές κουλτούρες στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού.

Ο κ. Κ. Παπαχριστοδούλου είναι Θεολόγος - Μουσικοδιδάσκαλος και Πρόεδρος του Δ.Σ.  της «Πανελλήνιας Ένωσης Γονέων για την Προστασία του Ελληνορθοδόξου Πολιτισμού, της Οικογένειας και του Ατόμου» που ιδρύθηκε το 1982 από τον μακαριστό π. Αντώνιο Αλεβιζόπουλο.

Το κείμενο πρωτοδημοσιεύθηκε στο τεύχος 103 του περιοδικού «Διάλογος»

ΑΓΙΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ: ΠΙΣΤΗ ΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ, ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΩΝ ΑΡΕΤΩΝ!

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Κανένας δε μπορεί να αγαπά να πιστεύει γνήσια, αν δεν έχει τον εαυτό του κατήγορο του εαυτού του.

Όποιος αγαπά τον Θεό, πιστεύει και γνήσια, και τα έργα της πίστης τα κάνει σωστά· αλλά αυτός που πιστεύει μονάχα, και δεν έχει αγάπη, δεν έχει ούτε αυτή την πίστη που νομίζει πως έχει, γιατί πιστεύει με κάποια αλαφράδα του νου, αφού δε νοιώθει τη δόξα της αγάπης. Λοιπόν, πίστη που γίνεται με την αγάπη, είναι το μεγάλο κεφάλαιο των αρετών.

Όποιος απόχτησε τη γνώση την αγία κι απογεύτηκε τη γλυκύτητα του Θεού έχει χρέος μήτε να δικάζει ποτέ, μήτε να σηκώνει δίκη ολότελα κατά πάνω σε κανέναν, ακόμα κι αν του πάρει και τα ρούχα που φορά· γιατί η δικαιοσύνη των αρχόντων ετούτου του κόσμου νικιέται από τη δικαιοσύνη τον Θεού, ή καλύτερα δεν είναι τίποτα μπροστά στη δικαιοσύνη του Θεού, επειδή ποια διαφορά βρίσκεται ανάμεσα στα τέκνα του Θεού και στους ανθρώπους ετούτου του κόσμου, παρά πως η δικαιοσύνη τους είναι λειψή μπροστά στη δικαιοσύνη των χριστιανών, ώστε το ένα να λέγεται ανθρώπινη δικαιοσύνη και τ’ άλλο να λέγεται θεϊκή δικαιοσύνη;

Λοιπόν, ο Κύριος μας ούτε σαν τον βρίζανε έβριζε αλλά και σαν ούτε σαν τον χτυπούσανε φοβέριζε, αλλά και σαν του βγάλανε τα ρούχα του με σιωπή το δέχτηκε και για τη δική μας σωτηρία βασανιζότανε· και το πιο μεγάλο ήτανε πως παρακαλούσε τον Πατέρα του για τους κακούργους που τον σταυρώσανε· ενώ οι άνθρωποι ετούτου τον κόσμου δε θα πάψουνε να δικάζουνται, ώστε το δίκιο τους να καταντά μεγάλη αδικία.

Απόσπασμα από λόγο του Αγίου Διαδόχου Επισκόπου Φωτικής όπως μεταφράστηκε από τον Φώτη Κόντογλου και περιέχεται στο βιβλίο «Βλάσιος Πασκάλ, Πηγής ζωής», Εκδόσεις Αστήρ.

ΧΡΙΣΤΩ ΤΩ ΘΕΩ ΠΑΡΑΘΩΜΕΘΑ - ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΙΣΙΔΙΑΣ ΣΩΤΗΡΙΟΥ

Η πλέον συχνή προτροπή της Εκκλησίας προς τους εκκλησιαζομένους πιστούς, καθημερινά είναι: «ἑαυτούς καί ἀλλήλους καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα«. Οι πιστοί ακούνε από τον Λειτουργό τόσο συχνά (έως δέκα φορές στον Όρθρο και στη θεία Λειτουργία) τα λόγια αυτά, και κάποιοι διερωτώνται: γιατί όλες αυτές οι επαναλήψεις;

Οι επαναλήψεις φανερώνουν πόσο σημαντικό, για κάθε πιστό, είναι το να εμπιστευτεί ολόκληρη τη ζωή του στον Κύριο και Θεό μας Ιησού Χριστό. Η επιθυμία μας αυτή να εμπιστευτούμε ολόκληρη τη ζωή μας στον Χριστό, εκφράζεται και με την Ευχή της θείας Λειτουργίας, προ της Κυριακής Προσευχής: «Σοί παρακατατιθέμεθα τήν ζωήν ἡμῶν ἅπασαν καί τήν ἐλπίδα, Δέσποτα φιλάνθρωπε…». Φιλάνθρωπε Κύριε στα χέρια Σου παραδίδουμε ολόκληρη τη ζωή μας και την ελπίδα μας.

Με αυτές τις εκφράσεις παραδεχόμαστε ότι εμείς δεν έχουμε τίποτε δικό μας· όπως γράφει ο Απόστολος Παύλος το σώμα μας και το πνεύμα μας -η ψυχή μας- είναι του Θεού (βλ. Α´ Κορ. 6, 15-20)· Του Θεού πλάσματα είμαστε και  όταν ο άνθρωπος  αποχωρίστηκε από τον Δημιουργό του, πάλι ο Υιός του Θεού μας, όπως πάλι γράφει ο θεόπνευστος Παύλος,  εξαγόρασε με το Τίμιο Αίμα Του, που έχει ανεκτίμητη αξία (βλ. Α´ Κορ. 6,19-20 και 7, 23). Επομένως δεν ανήκουμε στους εαυτούς μας, αλλά στο Θεό.

Όμως, ο Θεός δεν θέλει αναγκαστικά να μας κρατάει κοντά Του. Θέλει κι εμείς ελεύθερα να αποφασίσουμε να ανήκουμε σ’ Αυτόν, και να εκδηλώνουμε εμπράκτως ότι επιθυμούμε ολόκληρο τον εαυτό μας, «πᾶσαν τὴν ζωήν ἡμῶν» να την εμπιστευθούμε στα παντοδύναμα και στοργικά χέρια Του.

Δυστυχώς συχνά οι άνθρωποι, ζαλισμένοι από τις αντιξοότητες της ζωής, ξεχνούν το Θεό και προσπαθούν μόνοι τους να απαλλαγούν από τις ποικίλες θλίψεις, και αντιξοότητες που τους κάνουν να ταλαιπωρούνται και να υποφέρουν. Και όταν δεν τα καταφέρνουν να δώσουν λύση απελπίζονται και απογοητεύονται.

Πόσο διαφορετική είναι η κατάσταση των χριστιανών, που σε κάθε δυσκολία κάνουν ό,τι καλύτερο και περισσότερο μπορούν, αλλά συγχρόνως στηρίζουν την ελπίδα τους στον Φιλάνθρωπο Κύριο, με την βεβαιότητα ότι θα ευλογήσει τις προσπάθειές τους. Πόση ειρήνη και αισιοδοξία διατηρούμε, όταν αφήνουμε απόλυτα τον εαυτό μας και το μέλλον μας στο θείον θέλημα, και έχουμε την πίστη ότι ο Θεός, που είναι όλος Αγάπη, θα μας συμπαρασταθεί!

Μεγάλη ενίσχυση μας δίνουν τα λόγια του Αποστόλου Πέτρου: Αφήστε όλες τις φροντίδες σας στον Κύριο, γιατί «Αὐτῷ μέλει περί ὑμῶν» (βλέπ. Α’ Πέτρ. 5,7). Δηλαδή ο Κύριος νοιάζεται και ενδιαφέρεται για σας. Μήν έχετε αγωνία για τίποτε, γιατί ο Φιλάνθρωπος Κύριος από μόνος Του ενδιαφέρεται για σας και τα προβλήματά σας. Η Αγία Γραφή, Παλαιά και Καινή Διαθήκη, είναι γεμάτη με θαυμαστές επεμβάσεις του Θεού χάριν ανθρώπων που αντιμετώπιζαν κινδύνους, πείνα, στέρηση νερού, αδικίες, εχθρούς και κάθε είδους θλίψεις. Ας θυμηθούμε την θαυμαστή διάβαση των Ισραηλιτών από τη Ερυθρά θάλασσα· το μάννα και τα ορτύκια που κάθε μέρα, επί 40 χρόνια, τους έρριχνε ο Θεός από τον ουρανό. Τους πέντε άρτους και τα δύο ψάρια που ευλόγησε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός και πολλαπλασιάστηκαν τόσο ώστε να χορτάσουν  πέντε χιλιάδες άνδρες αμέτρητες γυναίκες και παιδιά και να περισσέψουν! Και όλα αυτά, χωρίς κάν να τα ζητήσουν οι άνθρωποι. Από μόνος Του ο Κύριος, έβλεπε τις ανάγκες των ανθρώπων και έσπευδε να τους βοηθήσει, αφού «Αὐτῷ μέλλει περί ἡμῶν».

«Ἑαυτούς καί ἀλλήλους«· όχι μόνον τον εαυτόν μας, αλλά και τους άλλους γύρω μας, με τους οποίους συνδεόμαστε με οποιοδήποτε τρόπο, να εμπιστευόμαστε στην αγάπη και την πρόνοια του Θεού. Να αναθέτουμε τον εαυτό μας, αλλά και τα παιδιά μας, την οικογένειά μας, την ζωή μας ολόκληρη στον Χριστό, ο Οποίος σαν Θεός που είναι, μπορεί να μας περάσει και μέσα από την φωτιά και την τρικυμία χωρίς να πάθουμε το παραμικρό.  Ο Πανάγαθος Θεός, όταν καταφεύγουμε σ’ Αυτόν όλα τα διευθετεί με τον καλύτερο τρόπο. 

Συχνά όμως, χρειάζεται πολλή υπομονή και προσοχή, ώσπου να δοθούν οι λύσεις που θα μας ωφελήσουν. Όταν ο Θεός καθυστερεί να μας απαλλάξει από δύσκολες καταστάσεις δέν σημαίνει ότι μας ξέχασε· ο Θεός ποτέ δεν ξεχνά· δεν είναι σαν κι εμάς τους ανθρώπους· αλλά, περιμένει υπομονετικά, για να επέμβει στην κατάλληλη στιγμή, που θα μας ωφελήσει περισσότερο. 

Όταν δε, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε μας φαίνονται ανυπέρβλητες, μην αγωνιούμε. «Τά ἀδύνατα παρά ἀνθρώποις δυνατά παρά τῷ Θεῷ ἐστιν» (Λουκ. 18,27).  Ο Ίδιος ο Ιησούς Χριστός έκανε αυτή τη διαβεβαίωση.  Δεν είναι τίποτε δύσκολο για τον Παντοδύναμο και Πάνσοφο Θεό. 

Όταν μας φαίνεται ότι ο Θεός μας άφησε μόνους, και δεν επεμβαίνει, να εξετάζουμε μήπως η ολιγοπιστία μας και η έλλειψη εμπιστοσύνης στο Θεό είναι η αιτία που εμποδίζουν την θεία Χάρη να επέμβει.

Αλήθεια, είναι λυπηρό να υπάρχει δίπλα μας η παντοδύναμη θεϊκή δύναμη, που ξεπερνάει όλου του κόσμου τις ανθρώπινες δυνάμεις, έτοιμη να επέμβει να μας βγάλει από τα θλιβερά αδιέξοδα, κι εμείς από ανθρώπινη αδυναμία, άγνοια ή ολιγοπιστία να μη μπορούμε να αποδεχθούμε τις ευεργετικές ενέργειες της παντοδύναμης αγάπης του Κυρίου μας. 

Αγαπητοί μου αδελφοί και αδελφές, κάθε φορά που ακούμε την προτροπή του Λειτουργού: «ἑαυτούς καί ἀλλήλους καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα», ας εμπιστευόμαστε στον Χριστό μας τους εαυτούς μας με όλα τα άγχη, τους φόβους μας τις αγωνίες μας και τις ανάγκες μας, και ας αφήνουμε Εκείνον να τα λύσει, με όποιον τρόπο θεωρεί ότι πρέπει να ενεργήσει.

Πηγή:www.orthodoxianewsagency.gr

Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑΣ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΩΝ ΨΑΛΜΩΝ

Ο Σεργκέι Αλεξάντροβιτς Νίλους με τη σύζυγό του Έλενα Αλεξανδρόβνα ήρθαν στον γέροντα της Οπτίνας πατέρα Ιωάννη Σάλωφ.

Ο γέροντας με τη συνήθη χαρά μας υποδέχτηκε με τη σύζυγό μου.

"Πάρτε το σκαμνί", είπε, αγκάλιαζαντας με. "Καθίστε δίπλα μου".

- Τι ψαλμούς διαβάζετε; Με ρώτησε.

 Ήμουν αμήχανος: στο κανόνα μου, ούτε καν κανόνα αλλά κανονίσκο, καθαρά κοσμικό, δεν είχε ψαλμούς.

"Ξέρω γέροντα ", απάντησα, τον ψαλμό "Ο κατοικών εν βοηθεία του Υψίστου", και "Έλεησόν με ο Θεός".

- Και ποια αλλά;

- Πατέρα, διάβαζω όλους τους ψαλμούς αν και όχι απ' εξω, τους ξέρω όλους αλλά ο κανόνας μου είναι μικρός...

Ο γέροντας διέκοψε την αυτοδικαιωση μου:

- Όχι δεν είναι αυτό που θέλω να σας ρωτήσω,δεν ρωτώ το ποιος είναι ο κανόνας σας, αλλά για το αν διαβάζετε τον Ψαλμό 26 - "Κύριος φωτισμός μου και Σωτήρ μου;

- Όχι, πατέρα, δεν διαβάζω.

"Λοιπόν, ακουστε τι θα σας πω!" Κάποτε μου είπατε ότι ο εχθρός σας ρίχνει τα βέλη του.

Μη φοβάστε! Ούτε ένα δεν θα σε αγγίξει, μην φοβάστε κανένα σκουπίδι: τα σκουπίδια θα παραμείνουν σκουπίδια.

Μόνο πάρτε τη συμβουλή μου ως κανόνα.

Να διαβάζετε το πρωί και το βράδυ πριν από τον κανόνα σας τους δύο ψαλμούς, είναι ο 26ος και ο 90ος, και πριν από αυτούς το " Θεοτόκε Παρθένε... ".

Αν κάνετε έτσι όπως σας λέω, ούτε φωτιά θα σας αγγίξει ούτε νερό θα σας πνίξει ...

Με αυτά τα λόγια, ο γέροντας σηκώθηκε από την καρέκλα του, με αγκαλιασε με κάποια ιδιαίτερη δύναμη, και δε μίλησε αλλά φώναξε:

- Θα σου πω και παραπάνω: ουτε βόμβα δε θα σας πειράξει .

Εγώ φιλησα το χέρι του γέροντα και εκείνος με αγκάλιασε, έσκυψε στο αυτί μου, αναφώνησε και πάλι δυνατά:

«Και η βόμβα δεν θα σας πειράξει!»

Και μη δίνετε σημασία σε σκουπίδια: τι μπορεί να σε κάνει ένα σκουπίδι; .. Λοιπόν, γι' αυτό ήθελα να μιλήσω μαζί σας ». Λοιπόν, τώρα πηγαίνετε με την ευχή του Κυρίου!

Και με αυτά τα λόγια ο γέροντας μας άφησε ειρηνικά να φύγουμε.

Ήξερα τον άνθρωπο ή μάλλον την γυναίκα την οποία υπαινίσσοταν ο γέροντας, όταν έλεγε τα σκουπίδια: η γυναίκα αυτή προσκολλήθηκε στο όμορφο φυλλοβόλο δέντρο της Μονής Οπτίνας, όπως λειχήνα, και ξεγελουσε τους προσκυνητές της Οπτίνας με την ψεύτικη αγιότητα της και χρησιμοποιοντας το όνομα των γερόντων της Οπτίνας κορόιδευε τον κόσμο.

Εγώ την κατάλαβα, και εκείνη με εκδικουνταν όπως και όπου μπορούσε. Ο Θεός να είναι μαζί της! ..

"Και η βόμβα δεν θα σας πειράξει! .." Η πρόρηση του πάτερ Ιωάννης εκπληρώθηκε κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα της M.V.Smirnova-Orlova, η Ελενα Αλεξαντροβένα της είπε ότι μια φορά, όταν μαζί με το σύζυγό της πήγαιναν με σούστα κάτω από πυροβολισμούς, μια βόμβα εξερράγη δίπλα τους, αλλά δεν χτυπήθηκαν καθόλου.

🌿Σεργκεϊ Νίλους ( συγγραφέας του " Τα Πρωτόκκολα των Σοφών της Σιών"

ΨΑΛΜΟΣ 26ος

Κύριος φωτισμός μου καὶ σωτήρ μου· τίνα φοβηθήσομαι; Κύριος ὑπερασπιστὴς τῆς ζωῆς μου· ἀπὸ τίνος δειλιάσω;

ἐν τῷ ἐγγίζειν ἐπ᾿ ἐμὲ κακοῦντας τοῦ φαγεῖν τὰς σάρκας μου, οἱ θλίβοντές με καὶ οἱ ἐχθροί μου, αὐτοὶ ἠσθένησαν καὶ ἔπεσαν.

ἐὰν παρατάξηται ἐπ᾿ ἐμὲ παρεμβολή, οὐ φοβηθήσεται ἡ καρδία μου· ἐὰν ἐπαναστῇ ἐπ᾿ ἐμὲ πόλεμος, ἐν ταύτῃ ἐγὼ ἐλπίζω.

μίαν ᾐτησάμην παρὰ Κυρίου, ταύτην ἐκζητήσω· τοῦ κατοικεῖν με ἐν οἴκῳ Κυρίου πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς μου, τοῦ θεωρεῖν με τὴν τερπνότητα Κυρίου καὶ ἐπισκέπτεσθαι τὸν ναὸν τὸν ἅγιον αὐτοῦ.

ὅτι ἔκρυψέ με ἐν σκηνῇ αὐτοῦ ἐν ἡμέρᾳ κακῶν μου, ἐσκέπασέ με ἐν ἀποκρύφῳ τῆς σκηνῆς αὑτοῦ, ἐν πέτρᾳ ὕψωσέ με.

καὶ νῦν ἰδοὺ ὕψωσε κεφαλήν μου ἐπ᾿ ἐχθρούς μου· ἐκύκλωσα καὶ ἔθυσα ἐν τῇ σκηνῇ αὐτοῦ θυσίαν ἀλαλαγμοῦ, ᾄσομαι καὶ ψαλῶ τῷ Κυρίῳ.

εἰσάκουσον, Κύριε, τῆς φωνῆς μου, ἧς ἐκέκραξα· ἐλέησόν με καὶ εἰσάκουσόν μου.

σοὶ εἶπεν ἡ καρδία μου· ἐξεζήτησέ σε τὸ πρόσωπόν μου· τὸ πρόσωπόν σου, Κύριε, ζητήσω.

μὴ ἀποστρέψῃς τὸ πρόσωπόν σου ἀπ᾿ ἐμοῦ καὶ μὴ ἐκκλίνῃς ἐν ὀργῇ ἀπὸ τοῦ δούλου σου· βοηθός μου γενοῦ, μὴ ἀποσκορακίσῃς με καὶ μὴ ἐγκαταλίπῃς με, ὁ Θεός, ὁ σωτήρ μου.

ὅτι ὁ πατήρ μου καὶ ἡ μήτηρ μου ἐγκατέλιπόν με, ὁ δὲ Κύριος προσελάβετό με.

νομοθέτησόν με, Κύριε, ἐν τῇ ὁδῷ σου καὶ ὁδήγησόν με ἐν τρίβῳ εὐθείᾳ ἕνεκα τῶν ἐχθρῶν μου.

μὴ παραδῷς με εἰς ψυχὰς θλιβόντων με, ὅτι ἐπανέστησάν μοι μάρτυρες ἄδικοι, καὶ ἐψεύσατο ἡ ἀδικία ἑαυτῇ.

πιστεύω τοῦ ἰδεῖν τὰ ἀγαθὰ Κυρίου ἐν γῇ ζώντων.

ὑπόμεινον τὸν Κύριον· ἀνδρίζου, καὶ κραταιούσθω ἡ καρδία σου, καὶ ὑπόμεινον τὸν Κύριον.

ΨΑΛΜΟΣ 90ος

Ὁ κατοικῶν ἐν βοηθείᾳ τοῦ ῾Υψίστου, ἐν σκέπῃ τοῦ Θεοῦ τοῦ οὐρανοῦ αὐλισθήσεται.

ἐρεῖ τῷ Κυρίῳ· ἀντιλήπτωρ μου εἶ καὶ καταφυγή μου, ὁ Θεός μου, καὶ ἐλπιῶ ἐπ᾿ αὐτόν,

ὅτι αὐτὸς ρύσεταί σε ἐκ παγίδος θηρευτῶν καὶ ἀπὸ λόγου ταραχώδους.

ἐν τοῖς μεταφρένοις αὐτοῦ ἐπισκιάσει σοι, καὶ ὑπὸ τὰς πτέρυγας αὐτοῦ ἐλπιεῖς· ὅπλῳ κυκλώσει σε ἡ ἀλήθεια αὐτοῦ.

οὐ φοβηθήσῃ ἀπὸ φόβου νυκτερινοῦ, ἀπὸ βέλους πετομένου ἡμέρας,

ἀπὸ πράγματος ἐν σκότει διαπορευομένου, ἀπὸ συμπτώματος καὶ δαιμονίου μεσημβρινοῦ.

πεσεῖται ἐκ τοῦ κλίτους σου χιλιὰς καὶ μυριὰς ἐκ δεξιῶν σου, πρὸς σὲ δὲ οὐκ ἐγγιεῖ·

πλὴν τοῖς ὀφθαλμοῖς σου κατανοήσεις καὶ ἀνταπόδοσιν ἁμαρτωλῶν ὄψει.

ὅτι σύ, Κύριε, ἡ ἐλπίς μου· τὸν ῞Υψιστον ἔθου καταφυγήν σου.

οὐ προσελεύσεται πρὸς σὲ κακά, καὶ μάστιξ οὐκ ἐγγιεῖ ἐν τῷ σκηνώματί σου.

ὅτι τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ ἐντελεῖται περὶ σοῦ τοῦ διαφυλάξαι σε ἐν πάσαις ταῖς ὁδοῖς σου·

ἐπὶ χειρῶν ἀροῦσί σε, μήποτε προσκόψῃς πρὸς λίθον τὸν πόδα σου·

ἐπὶ ἀσπίδα καὶ βασιλίσκον ἐπιβήσῃ καὶ καταπατήσεις λέοντα καὶ δράκοντα.

ὅτι ἐπ᾿ ἐμὲ ἤλπισε, καὶ ρύσομαι αὐτόν· σκεπάσω αὐτόν, ὅτι ἔγνω τὸ ὄνομά μου.

κεκράξεται πρός με, καὶ ἐπακούσομαι αὐτοῦ, μετ᾿ αὐτοῦ εἰμι ἐν θλίψει· ἐξελοῦμαι αὐτόν, καὶ δοξάσω αὐτόν.

μακρότητα ἡμερῶν ἐμπλήσω αὐτὸν καὶ δείξω αὐτῷ τὸ σωτήριόν μου

Δόξα... καὶ νῦν..

ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΑΣ

ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΟΡΜΠΑΡΑΚΗ

Τόν πιό καταλυτικό ρόλο στήν ἐπικοινωνία  γονιοῦ καί παιδιοῦ τόν παίζει ὁ σεβασμός τῆς ἐλευθερίας τοῦ παιδιοῦ. Ὅ,τι κι ἄν κάνει ἕνας γονιός, τά πάντα νά προσφέρει στό παιδί του, ἰδίως τόν ἔφηβο, ἄν νιώσει τό παιδί ὅτι δέν σέβεται τήν ἐλευθερία του, τότε ματαίως κοπιᾶ καί παλεύει. Κι ὁ λόγος εἶναι ἁπλός: ὁ Θεός προίκισε τόν ἄνθρωπο μέ τό μεγαλύτερο καί σπουδαιότερο δῶρο, τήν ἐλευθερία. «Πρέπει νά καταλάβουμε οἱ ἄνθρωποι», ἔλεγε ὁ μέγας ὅσιος Πορφύριος, «ὅτι ὁ Θεός δέν μᾶς ἔδωσε ἁπλῶς ἐλευθερία. Χάραξε τήν ἐλευθερία μέσα μας». Γι᾽ αὐτό καί ὁτιδήποτε καταστρατηγεῖ αὐτήν τήν ἐλευθερία διαστρέφει τόν ἀληθινό χαρακτήρα τοῦ ἀνθρώπου. Μεγαλύτερη ἀπόδειξη γιά τήν ἀλήθεια αὐτή ἀπό τόν ἴδιο τόν Κύριο πού μᾶς κάλεσε ἐλεύθερα νά Τόν ἀκολουθοῦμε γιά τή σωτηρία μας, δέν ὑπάρχει. «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν» εἶπε. Παρ’ ὅλη τήν παγγνωσία Του ὅτι μιά πορεία δική μας μακριά Του εἶναι ἡ καταστροφή μας, παρ’ ὅλη τήν παναγαθότητά Του πού Τόν κάνει, ἀνθρωποπαθῶς μιλώντας, νά «καίγεται» ἡ καρδιά Του ἀπό τήν ἄρνησή μας νά Τόν ἀκοῦμε, ὅμως δέν μᾶς ἐκβιάζει. Ζητάει πάντοτε τήν ἐλεύθερη συγκατάθεσή μας. ῎Ετσι λοιπόν καί μέ τά παιδιά μας· τυχόν δική μας ἐμμονή νά ἐκβιάσουμε τή θέλησή τους, ἔστω καί γιά τό καλό τους, δέν θά τά ὠφελήσει. Κι ἐμεῖς θά ἀπογοητευτοῦμε κι ἐκεῖνα θά ἀντιδράσουν.

Βεβαίως, μιλώντας γιά σεβασμό τῆς ἐλευθερίας τῶν παιδιῶν δέν ἐννοοῦμε τήν ἄρνησή μας νά τά καθοδηγοῦμε  καί νά ἀσκοῦμε ἀγωγή ἐπάνω τους. Κι αὐτό εἶναι ἀπαραίτητο, ἰδίως στά πρῶτα χρόνια τῆς ζωῆς τους, γιατί ἡ ἀνθρώπινη φύση ἔρχεται προβληματική στόν κόσμο τοῦτο, τόν πεσμένο στήν ἁμαρτία. Μόνον ἕνας κόσμος ἀπαλλαγμένος ἀπό τήν ἁμαρτία δέν θά εἶχε ἀνάγκη ἐπέμβασης διά τῆς ἀγωγῆς, κάτι πού δέν ἔλαβαν σοβαρῶς ὑπ’ ὄψιν τους διάφοροι φιλόσοφοι καί παιδαγωγοί τῶν νεώτερων χρόνων. ᾽Αλλά ἡ ἐπέμβαση αὐτή καί ἡ ἀγωγή πρέπει νά γίνεται διακριτικά, μέ ἀγάπη καί μέ ὑπομονή, πού θά πεῖ: πρωτίστως μέ τή ζωή μας καί λιγότερο μέ τά λόγια μας. ῎Ετσι οὔτε ἡ ὑπερβολή τῆς προστασίας μας ἀλλά καί οὔτε ἡ ἀδιαφορία μας μποροῦν νά δικαιωθοῦν. Μεταξύ πάντοτε τῶν δύο ἀκροτήτων, τοῦ ὑπερπροστατευτισμοῦ καί τῆς ἀδιαφορίας, ὑπάρχει ὁ ἴσιος δρόμος τῆς πίστεως: ἡ διακριτική ἐν ἀγάπῃ ἐπέμβαση. Κι αὐτή ὅπως εἴπαμε, ὅσο τά παιδιά εἶναι ἀκόμη μικρά. Στήν τυχόν ἔνστασή μας, τί κάνουμε ὅταν τά παιδιά μεγαλώσουν, ἡ ἀπάντηση εἶναι: ριχνόμαστε στήν προσευχή ὑπέρ αὐτῶν. «Ἀφῆστε καί κανένα κατσαβίδι γιά τόν Χριστό», ἔλεγε χαριτολογώντας ὁ ὅσιος Παΐσιος σέ πανικόβλητους γονεῖς πού ἔβλεπαν τά παιδιά τους νά ἀντιδροῦν πρός τήν πίστη. «Δέν θά τά λύσουμε ἐμεῖς ὅλα τά θέματά τους». Καί· «οἱ γονεῖς εἶναι κυρίως ὑπεύθυνοι ὅσο τά παιδιά εἶναι μικρά. ᾽Αφότου μπαίνουν στήν ἐφηβεία, χωρίς βεβαίως νά ἀδιαφορεῖ ὁ γονιός, ἀναλαμβάνει ὁ Χριστός καί ὁ φύλακας ἄγγελος τοῦ παιδιοῦ».

Πηγή: www.pgdorbas.blogspot.com